• MENEKŞE TOKYAY
• 23 Mart 2024

Türkiye’de de, dünyanın farklı noktalarında da kadınlar birbirlerine görünmez saç telleriyle bağlı. Ortak hayalleri, insan onuruna yaraşır yaşam koşulları eşliğinde özgürce nefes almak, özgürce yaşamak, özgürce kahkaha atıp, özgürce hayat tercihlerinde bulunmak… Bunun için adeta yanıp tutuşuyorlar. Onların mücadelesi, aslında hepimizin mücadelesi. Onların başkaldırısı, hepimizin başkaldırısı…

“Her kadının ölümü şüpheli ölümdür.”

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü

Kadının insan hakları konusunda bir yandan çok güçlü bir örgütlü mücadele sürerken, giderek artan cins kırımı, “balkondan düşüveren” veya yüksek binalardan aşağı itilen, kayıplara karışan, diri diri yakılan, ateşli silahlarla veya satırla katledilen, vücudu parçalara ayrılan, işkence gören, boğazı kesilen kadınların trajik yaşam(ama) öyküleri ve cezasızlık kültürü, çoğumuzu ciddi biçimde ümitsizliğe sürüklüyor.

Bir yandan kadınların topluma tam ve eşit katılımı, uluslararası toplumun benimsediği Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın ayrılmaz bir parçası haline gelmişken, bir yandan da kadınların ikinci sınıf vatandaş olmadığını, mağdur suçlayıcılığı karşısında kendi yaşam tercihlerini belirleme haklarının bulunduğunu ısrarla kanıtlama mücadelemiz son sürat devam ediyor.

Maruz bırakıldıkları şiddet nedeniyle öldürülen kadınlar için dijital anıt olan Anıt Sayaç’ın bugünkü rakamlarına göre 2024 yılı başından beri 86 kadın katledildi. Geçen sene bu rakam 406, bir önceki sene ise 409 idi.

Araştırmacı gazeteci-yazar Sinem Nazlı Demir, dört yıllık çalışmanın ve 55 kişiyle derinlemesine görüşmelerin sonucu olarak hazırladığı ve kısa süre önce yayımlanan Katilimi Tanıyorum: Türkiye’de Kadın Kırımı başlıklı kitabında 29 kadının istismar ve şiddet öykülerini, psikologların, sosyal hizmet uzmanlarının, öğretmenlerin, sosyologların ve aile danışmanlarının uzman görüşleri eşliğinde aktarıyor.

Farklı Acılardan Gelen Kadınlar

Kitaba konu olan kadınların içlerinde mülteci kadınlar da var, engelli kadınlar da, cezaevindeki kadınlar da, “şehrin ortasında görünmez” olan evsiz kadınlar da.

Kayınbiraderine kahvaltı hazırlamadığı, nafaka talep ettiği veya boşanmak istediği “bahanesiyle” şiddet uygulanarak katledilen, “gözüm döndü”, “pişmanım”, “cahilliğime verin” diyerek türlü “pişmanlık kefenleri”ne konarak yok edilen kadınlar da…

“Gelinliği ile çıkan, kefeni ile döner” gibi çağdışı bir yaklaşım, hayatlarının üzerinde Demokles’in kılıcı gibi sallanan, eril medya tarafından ölümlerinde bile kendileri suçlanan, “o saatte orada ne işi var” veya “boşanmak istemeseydi hayatta olacaktı” denen, cinayetleri magazinleştirilen kadınlar da…

“Kitaptaki her cinayet, önlenebilir bir cinayetti” diyen, “biz birbirimize dürüst olmadık, öldürülen kadınların sayısına göre tepki verir olduk” diye sitem eden, şiddetin güç eşitsizliğinden beslendiğini ve türlü bahanelerle meşrulaştırılan bir kontrol aracı olduğunu önemle vurgulayan meslektaşım Demir, kitabının önsözünde çok çarpıcı ve insanın vicdanını kuşatan cümleler kuruyor:

“Kitabımda hikayelerini anlatmış kadınların maruz bırakıldığı şiddet ve istismar, birkaç yılda var olmadı ve ümit ettiğimiz hızda da sonlanmayacak. Çünkü hâlâ aramızdalar: Evli bir erkekle birlikte olmuş bir kadın katledildiğinde kadını yargılayanlar; sokak ortasında bir şiddet gördüğünde ‘aile içi kavgadır, karışılmaz’ diyenler; namusu kadına, şerefi ise erkeğe yakıştıranlar; kız çocuğuna ahlak........

© Perspektif