• MENEKŞE TOKYAY
• 10 Şubat 2024

İnsan bir kere olsun başkasının derdiyle, açlığıyla, ötekileştirilmesiyle tanıştı mı, artık hiçbir şeye eskisi gibi bakamıyormuş. Bakamıyoruz. Sararan takvim yapraklarından geriye çoğu zaman koca bir hiçlik ve toplumsal hüzün kalıyor.

“İçimizde şeytan yok… İçimizde aciz var… Tembellik var…

İradesizlik, bilgisizlik ve bunların hepsinden daha korkunç bir şey,

hakikatleri görmekten kaçmak itiyadı var…”

Sabahattin Ali

İnsana dair umudun solduğu bir yüzyılda yaşıyoruz. Elbette önceki yüzyıllarda da insanların başka dertleri, başka açmazları, başka çığlıkları, başka (hatta dünya!) savaşları vardı. Ama sorumlusu olduğumuz bu yüzyılda umut günbegün soluyor gözümüzün önünde…

İnsan her şeyi gördüğün zaman, her şeyi görmezden gelmekten daha ağır bir yük sırtlanıyor.

Van Gogh, “İnsan bir kere sanatla tanıştı mı, artık hiçbir şeye eskisi gibi bakamaz” der ya… İnsanlık son dönemde o kadar çok acı, yokluk, yoksunluk ve yıkımla karşılaştı ki artık hiçbir şeye eski masumiyeti, diğerkâmlığı ve ümitvarlığıyla bakamaz oldu.

Karşımda takvim yaprakları uçuşuyor. Şubat ayının günleri arasından Dünya Dinlerarası Uyum Haftası (1-7 Şubat), Dünya İnsan Kardeşliği Günü (4 Şubat), Uluslararası Bilimde Kadın ve Kız Çocukları Günü (11 Şubat) ve Dünya Sosyal Adalet Günü (20 Şubat) göz kırpıyor.

Takvimin her bir yaprağına atanan “önemli günler” silsilesi içerisinde adeta anahtarı kaybedilmiş çelik kapılar açılmaya zorlanıyor. Portekizli meşhur yazar José Saramago’nun dediği gibi, “Sözcükler yaşanmışlıkların bilgeliğini getiriyor”.

Ne kadar çok kelime, ne kadar çok mesaj, ne kadar çok hedef var hüzünlü ve yorgun ülkemin takviminde…

Ülke çapında ne kadar çok şeyin anlaşılması, içselleştirilmesi ve uygulanması gerekiyormuş meğer…

Ama biz ne savaşmayı bitiriyoruz ne itişip kakışmayı ne de kaynakları orantısız paylaşmayı… Yaşanmışlıkların bilgeliğini anlamaya, anlamlandırmaya vakit ve yürek kalmıyor.

Dünya Dinlerarası Uyum Haftası vesilesiyle “Dinlerarası savaşlara hayır”, “Farklı din ve inanç mensupları bir arada uyum içinde yaşıyor” demek, hatta ülkede onlara yönelik üstenci bir “hoşgörü” iklim olduğunu iddia etmek de kolay. Bir yandan da özünde ahlaki bir sorumluluk… Uygulamaya gelince derin bir sessizlik…

Ve mensup olduğu din ve inanç yüzünden uğradığı ayrımcılık sonucu ülkeyi terk eden, beyin göçüne zorlanan, gidemediği durumlarda içine kapanan, kimliğini yitiren, anadilinde şarkı söyleyip de damgalanmaktan ürken bireyler… Pazar günü bir ibadethanede tapınan insanlara açılan ateş sonucu bir kişinin ölmesi karşısında “uyum” kelimesinin de içinin boşaltıldığı günler, haftalar, aylar, yıllar…

“Uyum” sağlamak bir yetenek ve güç mü, yoksa bir kayıtsızlık mı? Kendine sorar durursun…

Dünya İnsan Kardeşliği Günü vesilesiyle “İnsanlar kardeştir” demek de kolay. Tıpkı, “Benim de başörtülü komşum var”, “Benim de ailemde Kürt var” dedikten hemen sonra veya önce türlü türlü ayrımcılıklar yapmak gibi… Kardeşliği toplumsal ilişkilere yansıtmaya gelince derin bir boş vermişlik hüküm sürüyor.

Tam tamına bir yıl önce gerçekleşen depremlerde kurtarılmayı, ardından kayıplarının bulunmasını, kayıp 38........

© Perspektif