Bugünlerde yine gündeme yerleşen Teksas, oraların bağımsızlığı filan bizim nesil için eski mesele. Çocukluğumuzdan vakıfız. Bir marka hatta… Çizgi romanlarda kovboyların maceraları o adla ayrılıyor diğerlerinden: “Teksas-Tommiks…” Esasında bütün çizgi romanlar öyle anılıyor. “Teksas-Tommiks okuyorum” dedin mi Mandrake, Kızıl Maske vs. de o kitaplıkta.

Lâkin adı “Teksas” da aslı öyle değil… Çizgi romanın Teksas eyaletiyle bile ilgisi yok. Boston’da, New England’da filan geçiyor. Orijinali de sanıldığı gibi Amerikan değil İtalyan. Serinin, hatta lafın gelişi kahramanının adı da zaten bizdeki gibi Teksas değil “Il Grande Blek”. Büyük, muhteşem Blek.

Black-Blek-Bilek…

Onun da aslı “Black”miş; sarı saçlı ama gözü kara gibilerinden belki. Kaynaklara göre yaratıcısı Black’in telaffuzunun İtalyan okura zor geleceği düşüncesiyle adını okunduğu gibi “Blek” yapmış. Yerinde bir tedbir, başarılı bir PR çalışması…

Zira “Teksasçılık”, kovboyculuk oynarken “Akdeniz insanı” olmanın tez canlılığı, heyecanıyla o kitaplardaki yumruk-tokat efekti olan “Smack”i de aynen yazıldığı gibi seslendiriyoruz. Eğreti duruyor biraz. Bizim buralarda vurunca sesi öyle, “ck”lı çıkmasa da piyasaya uyum önemli.

Bizim için kahramanın adını kitabına öyle uydurmak daha da kullanışlı: Çelik Blek. İtalyanca orijinali gibi “Blek” yazıyoruz ama “Bilek” diye okuyor, öyle de anlıyoruz. Bilekli toplum olduğumuz için anlamı derin, çok önemli.

Bir paragraf açarak… Blek’i aynen alıyoruz da, misal Texas’taki, Tex Willer’deki “x” yok oluyor hemen. Öyle ki adını “Teks” yazıyoruz ama soyadındaki “W” değişmiyor. Oysa “dubluve” de bizde yok, Viller yapmıyoruz elimiz değmişken. “X” işaretiyle, o harfi kullanan bazı dillerle kompulsif bir problemimiz mi var acaba? O da derin mevzu…

Yerli “Çelik Bilek” çabası

İstisnai de olsa bazı “Blek”lerde milliyetçi hassasiyet görülüyor. O haliyle “Çelik Bilek” 1967 yapımı filmin de adı. Başrolde Yıldırım Gencer. “Yeşilçam’ın kötü adamı” olsa da o filmde kahraman. Onun da adı-sanı-salınışıyla “Teksas”la alakası yok. Bıyığını kesse de nafile.

Sadece belindeki kılıfı süslü altıpatlar kovboy tabancasıyla azıcık Teksaslı. O da hakiki “Çelik Blek”in silahı değil; o dönemin tabancaları-tüfekleri henüz ağızdan dolma piştov, Martin.

Filmdeki kankası Hayati Hamzaoğlu ise bir tarafıyla Kızılderili olabilir. Üstündeki siyah beyaz koyun postundan yeleği, boynundaki deriden muskası, ayağındaki Ardahan kilim çorabı, elindeki bildik odun baltasıyla niyet o sanıyorum. Da, bıyığını kestirememişler herhal. Oysa resimli-filmli tarih’çeme göre Kızılderililer köse oluyor.

Teksas’a ezelden aşinayız

Olsun… Bizdeki “Teksas” serilerinde de aslolan niyet. Seyirci de niyetini öyle bozuyor. Serinin adını Teksas’ın kapaklarını çizen Samim Utkun yaratmış. O adın halkın ilgisini daha çok çekeceğini düşünmüş. Haklı, Türkiye’de “Teksas gibi” deyimi ezelden yaygın. Sason’u sorsan herkes bilmez ama… Teksas’ı “Bizim Teksas” yapan özellikleriyle fahri hemşeri sayılırız.

“Buralar Teksas’a döndü” bugün de geçerli. “Yaratıcı” haber başlıklarında, toplumsal analizerde Esenyurt “İstanbul’un Teksas’ı” mesela… Oraya Los Angeles’dan mülhem “Esengeles (Esencılıs diye okunur)” diyen yeni nesil de var. Demek benimseniyor, tutuyor ki bazı “haber kanalları”nın bültenleri her akşam İstanbul’un Teksasları’ndan naklen yayın.

Oldun mu, olmadın mı…

Oysa macera çok farklı. Teksas, Çelik Blek serisi aslında Amerika’nın bağımsızlık mücadelesinin kahramanlarını anlatıyor. Ama o tarihte savaş “Kırmızı Urbalılar”la yani İngilizlerle… Bağımsızlık kazanılmamış henüz.

Bugün de gündeme yerleş(tiril)en “Bağımsız Teksas” yıllar sonra. Teksas 1836’da Meksika’ya karşı bağımsızlığını ilan ediyor. Anca dokuz yıl; sonra o da ABD’ye katılıyor. Bağımsızlık öyle bir şey; oldun mu, olmadın mı kestirmek zor bazen. Tamı, yarımı, çeyreğiyle ekmek arası.

Çocukluk “belgesel”leri unutulmaz

Mesele, kaba hatlarıyla “Bağımsız........

© Serbestiyet