Sohbetleri genellemelerle taçlandırmak, sıkışınca onlara sığınmak eskimeyen bir “yöntem”. Öksüz kalmıyorsun zira: “Genellikle öyle…” Kaideyi bal gibi bozan durumları da “istisna” diye geçiştirirsen tamam. “Herkes öyle…” dedin mi “evren”den kopardığın örneklemin zaten keyfe keder.

Hayatındaki “herkes”in bir avuç, örnekleminin evinin bir bileninden, mahallenin, ekranının bilmişinden, ezberinden ibaret olması dert değil. Genellemeleri her türden “Biz”le kurup başköşeye kurulman da mümkün. Söze “Biz Türkler” diye başlarsan ezelden yapılmışı da hazır misal. “Biz”in karşısındaki “Onlar-bunlar” da…

Çocukluğumuzda, ilk gençliğimizde de geçer akçe. En özel genellemelerin beşiğindeki “haber”ler gazetelerin “efsane tirajı”nın yanında fısıltı medyasıyla da katlanıyor herhalde. Kulaktan kulağa köy-şehir efsanelerinin üstüne bir de “Gazeteden okudum” dedin mi, tamam. Kesin bilgi.

Herkes evden kaçıyor

Mesela kızlar artist, “yıldız” olmak için evden kaçıyor o günlerde. Yüzde 90’ı öyle; her gün okuyoruz. Kalanının da sesi güzel-gazel; firarını sahne ışıkları aydınlatıyor. O da beyazperdeye otomatik geçiş. Sahneden beyazperdeye, perdeden sahneye transfer serbest. Her gün seyrediyoruz. O günlerde yüzde 97’si öyle valla…

Sevgilisiyle kaçanlar da var galiba ama haberden sayılmıyor pek. “Yıldız”ların yanında sönük haber. Sıradan… Zira evdeki ata-peder-şahzâde zapturaptından kurtulmak, müstakil bir hücre, yusyuva kurup “evinin kadını” olmak için herkesler kaçıyor bir şekilde. Kaçmadan önce resimden-pencereden görücü usulü anlaşanlar daha bilinçli.

Kırpılıp yıldız yapılanlar

Gazete haberleri birbiriyle yarışıyor: “Artist olmak için evden kaçan kız…” Bazen yıldız olamayanların başına gelenler, bazen de kırpılıp kırpılıp gökyüzündeki yıldızlardan birisi yapılanların hikâyeleri. Hepsi “özel” haber… Dramatik.

Az biraz umut vaat ediyorsa… Adları atandığı role nispeten uygun olarak sonradan koyuluyor (takılıyor). Kızılderililer gibi… Star yahut Samanyolu’nda küme yıldız olamazsa sadece B. Ç. Onların gözlerinde takma kirpik değil kara bir bant var. Yanlarındaki komiser Hulusi Kentmen değil.

Milat yerleştiren gazeteciler

Magazin gazetecilerinin işi de başından aşkın. “Yıldız”ların hayatına milat yerleştirmek için hevesle, pürtelaş bekliyorlar. O yıldız parlamadan, Milattan Önce nasıldı; işte o fotoğrafı. Fotoğraf Altı’nda “Burna bak… Neydi, ne oldu!” albümü.

Zaman geçip yıldızı, havalı haberleri sönünce, buyurun o da işte bu fotoğrafta. Bakınız ne halde, ne hale geldi! Şükürler olsun okutuyor bunlar, başkalarının, bilhassa yıldızların başına gelenler… Bünyeye göre kıssası, “Ders” yahut “Oh olsun” etkisi de önemli.

“Kızıl afetin haline bakın!”

Öyle “tipik haber”lerden bir seçkiye rastladım geçenlerde. Zaman tüneli… Magazin dünyasındaki (ki bulaşıcı bir âlemdir) güncel başlıkların az-uz-düz kat ettiği yol, değindiğim o eski yıllara göre “bir arpa boyu” bile sayılmaz. (Belki daha azgın, pervasız.) Haberlerden birinin uzayıp giden ana başlığı “Artık bambaşka biri! 80 yaşındaki Sevda Ferdağ’ın son haline bakın! Kapıcılar Kralı’nda Kemal Sunal’ı baştan çıkarmaya çalışıyordu…”

Başka bir “haber sitesi”ndeki de aynı ama gaza iki ayağıyla basıyor: “Kapıcılar Kralı’nın kızıl afetine bakın! Sevda Ferdağ son haliyle ağızları açık bıraktı! Kemal Sunal’ı baştan çıkarmaya çalışıyordu…”

Diğerinin başlığı genelgeçerliğini atasözüne yaslamış: “Ne oldum değil ne olacağım demeli! Yeşilçam’ın kızıl saçlı afetini bir de şimdi görün! Kapıcılar Kralı’nda…” “Başlıkçı”yı ağırlaştırılmış “Tipo baskı”ya mahkûm etsen, hurufatta ünlem savurganlığı nedeniyle dizgiciden her an fırça yiyecek.

Alaminüt Habercilik dönemi

“Haber”ler proaktif provokatif… Düşünün yani, “o fettan kadın” ağlarını o kendi halinde, yoksul, saf, aile babasına bile örmenin peşinde. Üslubuyla, yani desturu saltanatından alan “haber dili”yle filmi değil Ferdağ’ın hayat hikâyesini, “öz”geçmişini aktarıyor sanki. “Rol”ünü değil “karakter”ini… Derdi o.

Bakıyorum fotoğrafına… Öyle güzel, zarif, doğal ki; 80 yaş o gül-endam ile geliyorsa, “Hoş geldi, sefalar getirdi”. O “Haline bakın!” başlıklarını atanlara da bir bakmalarını tavsiye ederdim de… Öyle sitelerin alaminüt “mutfak”ında “malzeme”leri şipşak “haber”e çevirenlerin haberlerin fotoğraflarına baktığından şüpheliyim. (Terminolojiye Alaminüt Gazetecilik/Habercilik terimi eklenmeli artık. Ne yediğimizi bilelim en azından.)

Korkuluklarla konuşan çocuk

Asıl adı Lütfiye Dumrul… İzzet Çapa’nın 2013’de yaptığı röportajda “kaçışlarla dolu” hayatını şöyle anlatıyor: “Babam Priştinalı Şakir Bey, annem de Havranlı Ayşe… Ablamın adı Fikriye olduğundan, uyum sağlaması için Lütfiye koymuşlar adımı. Sonra Sevda ve Ferda takma adlarıyla ablamla o uyumu yeniden yakaladık.” Soyadlarına da “Ferdağ” ekleniyor, az sonra.

Ablasıyla aynı yatakta, aynı düşleri, heyecanları paylaşıyorlar ama yalnızlığın ipuçları o gün de var. Çocukluğunda arkadaşları bostan korkulukları… Ne zaman canı sıkılsa yanlarına gidip onlarla konuşuyor. Geceleri bile: “Siz de üşüyor musunuz?” Babasının içkisi, kumarı yüzünden İstanbul’a taşındıklarında “onlardan da uzakta kalıyor”.

İlk filminde 15 yaşında başrol

Ailenin ekonomik durumu yine kötü… Beş yaş büyük ablası Ferda Ferdağ küçük yaşta artist olunca, ona da içten-dıştan ısrarlar başlıyor. Başta istemese, çocuk kalbiyle epey dirense de “Evet” diyor sonunda. 1958’de gösterime giren “O Günden Sonra” filmiyle başrolden dalıyor o hayata. Çekimler başladığında 15 yaşında… Çalışma şartları ağır, acımasız. O filmden sonra dört yıl adımını atmıyor Yeşilçam’a.

Sonra toplamda 150........

© Serbestiyet