Dünya’da aşırı sağın yükselişini konuşuyoruz bir süredir. Orban ve Trump’la başladı, Meloni’yle sürdü, şimdi Hollandalı Wilders ve Arjantinli Milei de katara eklendiler. Bu ülkeleri sıralarken genelde atladığımız bir tanesi var. Bu konuda öncü bir ülke de sayabiliriz. Türkiye’de uzun süredir iktidarda aşırı sağ. Hem de yıllar içinde zenginleşen renk ve çeşitleriyle.

Reel Sosyalizm 1991 yılında kapitalizm için tehlike olmaktan çıktığında dünya böyle bir yer değildi. Her ne kadar Nazizm’in Kızılordu çizmeleri altında ezilmesinden sonra ABD ve İngiltere Nazi kadroları elde tutmak ve gereğinde devreye sokmak için bir dizi adım atmış olsalar da halkların kolektif bilincinde ve vicdanında Nazizm, Faşizm ve genel olarak aşırı sağ mahkûm edilmişti. Avrupa genelinde aşırı sağın temel ilke ve sloganlarını kamusal alanda yinelemek sadece yasak değil ayıptı da.

Bu arada ilgi çekici olan şeylerden biri “sağ” ve “sol” kavramlarının meşruiyetiydi. Sağcılar kendilerine sağcı demiyor, muhafazakâr, liberal, merkez eğilimli gibi parlak renkli ve aldatıcı ambalajlar kullanmayı yeğliyorlardı. Solcuların arasındaki tartışma ise daha çok kimin “daha solcu” ya da “gerçek solcu” olduğu üzerinde yoğunlaşıyordu. Bir çok sağcı söze başlarken “aslında ben de solcu sayılırım ama ...” kalıbını kullanmayı alışkanlık halinde getirmişti. Bir başka sevimsiz kalıp “vicdanım solda ama hayat işte cüzdanım sağda mecburen” benzeri bir içerik taşıyordu. Sağcıdan evliyanın avluya bile alınmadığı bir dönemdi bu kısacası.

Reel sosyalizm rekabeti yüzünden sosyal devlet uygulamalarına, örgütlenme ve ifade özgürlüğüne, ayıplanarak çalışmaya katlanan sermaye 1980’li yıllardan başlayarak cüretini artırdı. SSCB iyi gitmiyordu, Asya rekabeti yavaş yavaş Batı sermayesinin piyasalar üzerindeki hegemonyasını tehdit eder hale geliyordu, kâr marjları geriliyor, rekabet güçleşiyordu.

Düzenin vidaları sıkılmalıydı ama Batı Avrupa’da o ana dek görece müreffeh ve özgürce yaşadığını düşünen emekçi kitlelerin bir şekilde yoksullaşmaya ikna edilmeleri gerekiyordu. Bunun için aşırı sağın yeniden sahaya sürülmesinin zamanı gelmişti.

Aşırı sağın Avrupa’daki kökenlerine bakarsak “yabancı düşmanlığını” görürüz. Bu toplam içerisinde en önemli bileşen ise Yahudi düşmanlığıdır. Yahudi düşmanlığının Batı dillerindeki tam karşılığı “Sami karşıtlığı”dır. Samiler, Ortadoğu kökenli bir kültürel gruptur ve Avrupalı değillerdir. Bir Ortodoğu dini olan Yahudilik ve Yahudiler bu kapsamda “yabancı” sayılırlar. Avrupa aşırı sağının sancağı uzun yıllar Yahudi karşıtlığıydı ama 2. Dünya Savaşı öncesinde ve sonrasında bu halka uygulanan dehşet verici soykırım bu düşüncenin geniş kitlelere benimsetilmesi önünde ciddi bir engeldi. Aşırı sağın ideolojik planda anti-komünizme yönelmesi de yeterli kitlesel desteği sağlamayacaktı. Halkın vahşileşen sömürü düzenine razı edilmesi için yeni bir “günah keçisi”, yeni bir “yabancı”, yeni bir “düşman” gerekiyordu.

Sermayenin savaş sonrası gereksinim duyduğu emek gücü için çoğunluğu........

© soL