Diğer

29 Aralık 2023

Büyük gerginliklerle başladığımız seneyi, yine gerim gerim gerilerek tamamlıyoruz. Mayıs 2023 seçimlerinde beş senelik iktidar vizesi alan hükümet bloğu yine de ferahlayamadı. Üç ay sonraki yerel seçim vesilesiyle toplumsal fay hatlarımıza bir tur daha mayınlar döşeniyor itinayla. Siyasetin içindeki aktörler üzerinden devam ettirilen şeytan çıkartma kampanyaları yetmiyor, sivil alanda kafasını kaldıran kim ve hangi kurum varsa yumruk yiyor.

Hükümetin sivil alandaki en büyük “mücadelelerinden biri” ise Türkiye’nin biricik eğitim kurumlarından olan Boğaziçi Üniversitesi özelinde vuku buluyor.

Boğaziçililerin üniversitelerine kayyım rektör ve iktidar dostu akademisyen atamalarını protesto ettikleri için geçtiğimiz senelerde yediği fiziksel dayağın yerini bürokratik şiddet aldı.

Yaptıkları akademik çalışmalarla memleketteki aksak alanlara ayna tutan bazı Boğaziçili akademisyenler sistem dışına atılmaya çalışılırken, bu akademisyenlerin ayakta tuttuğu bilimsel çalışma merkezleri feshediliyor. Bilim torbalarla kapının önüne konuyor. O da yetmiyor, Türkiye genelinde en yüksek puanla öğrenci alan bölümlerin başında gelen Boğaziçi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nün web sitesi kapatılıyor. Eğitim döneminin ortasında öğrenciler sitedeki ders notlarına ulaşamıyor. Tüm bunlar olurken açıklanan YÖK verileri ortaya koyuyor ki Boğaziçi’ni tercih eden öğrencilerin oranı geçen seneye göre yüzde 37 düşmüş. Belki de tam olarak Erdoğan iktidarının Boğaziçi için reva gördüğü şey oluyor.

Boğaziçi hocalarının üç senedir sırtlarını rektörlük binasına dönerek sürdürdükleri protesto eyleminin yüksek sesli mensuplarından biri olan Prof. Dr. Cem Say ile sadece bu süreci değil, bu sürecin bilimsel çalışmaları nasıl etkilediğini de konuşalım istedim. Cem Say, yaşadıklarını kendisinin öğretim üyesi olarak görev yaptığı Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden örneklerle anlattı.

Detaylarıyla dinleyince insan hakikaten de sessizliğe gömülmekten başka bir tepki veremiyor. “Sırtımızı dönerek susalım ama yerimizden kımıldamayalım” demiş olmalarının karşı tarafı nasıl acıttığını anlatıyor muhtemeldir ki maruz kaldıkları idari tedbirlerin toplamı.

-Cumhuriyet’in yüzüncü yılını geride bırakıyoruz ve yılı kapatırken Türkiye yine bir askeri okuldaki tarikat savaşlarını tartışıyor. Siz bir bilgisayar mühendisi olmanızın yanı sıra politik gelişmeleri yakından izleyen ve dahası tavır alan bir akademisyensiniz. Bu konulara ilginiz de Ergenekon, Balyoz ve Askeri Casusluk davalarıyla başladı takip edebildiğim kadarıyla. Bu kumpas davalarında en önemli delil olarak sunulan word belgelerinin nasıl hazırlandığını ilk çözen kişilerdendiniz belki de. Bu yüzden belli çevrelerde ‘askerci’ olmakla itham da edildiniz. Bugünden geriye dönük bir okuma yaptığınızda geldiğimiz yer size ne söylüyor?

Ergenekon konusunda Mustafa Balbay’ı Cumhuriyet gazetesinde okuyan bir insan olmaktan başka bu davaların sanıklarıyla hiçbir tanıklığım yoktu. Kişisel olarak Balbay’ı da tanımıyordum. Sadece okuruydum. Sonra bu olaylar olmaya başladı. Her normal insan gibi başta ben de “bir şey vardır herhalde altında” diye düşündüm. Zaten bu ülkede eskiden de darbe olmuş. O yüzden de insanın ilk aklına gelen, bunun bir komplo olduğu ya da bir kumpasın parçası olabileceği ya da delillerin sahte olabileceği gibi şeyler değil. Ama sonra konunun detaylarını Balbay özelinde -ki ilgi duyduğum bir insan olduğu için- merak ettim ve delilleri incelemeye başladım. Delillerin basit bilgisayar bilgisiyle, basit insan mantığıyla tutarlı olmadığını gördüm. O tür bir mantık zincirine uyan hiçbir asker tanıdığım yoktum. Bu arada bazı askerlerin kendileri aleyhine sunulan delillerin sahte olduğunu ispatlamayı başardığı birtakım gelişmeler yaşandı. Bütün resim asıl suçlunun polisler ve hakimler olduğunu ortaya koyuyordu. Bilimsel olarak delillerin çürütülebiliyor olmasına rağmen bu görevlerdeki insanlar hala aynı şekilde davranmaya devam etti. Çünkü devletin kritik yerlerine yerleşmiş yüzlerce casus vardı ve bu operasyonlar gözümüzün içine baka baka yapılıyordu. Toplumun çoğunluğu bilgisayardan falan da anlamadığı için her akşam televizyonlarda o sahte deliller çarşaf çarşaf sergileniyordu.

-Özetle, bilgisayardan anlayan bir insan olduğunuz için anladınız…

Yani o sahte delilleri üretmek için bayağı da uğraşmışlar ama genel olarak kafası çalışmayan insanlar olduğu için çeşitli teknik hatalar yapmışlar. Sonra da yanlarına casusluk becerileri sayesinde edindikleri gerçek belgeleri koymuşlar. “Bakın bu gerçek olduğuna göre, öbürünün de gerçek olması lazım” havası yaratmak için. Bunu erken bir safahatta anlayınca olaylara bakışım değişti. Ta o zamandan bütün bunları yapmalarının mantığını anladım; bütün bu yetişmiş insanları hapse atmak istediklerine göre, bir sürü generali ve subayı devreden çıkarmak istediklerine göre, yerlerine kendi adamlarını koymak istiyorlar. Ayıptır söylemesi ben 15 Temmuz gibi bir şeyin olacağını önceden mantık yürüterek kendi içimde tahmin edebiliyordum. O yüzden de olduğu gün hiç şaşırmadım. Tabii çok üzücü, çok acıklı bir şey. Bu sefer de efendim işte “telefonundan by-lock çıktı” diye bir sürü insan mağduriyet yaşıyor. Bütün bunlar dünyadaki normal delil standartlarıyla değerlendirilebilecek şeyler değil. Ama sonuçta bu örgüt iktidarın sonradan “kandırıldık” moduyla içinden sıyrıldığı süreçteki desteğiyle ülkenin en önemli konumlarına yerleştirilmiş. Eğitim sisteminin içine yerleşmişler. Şimdi bugün aynı olay başka şekillerde tekrar oluyor gibi görünüyor.

-Neden sizce? Büyük bedellere rağmen bu kadar kısa sürede neden tekrar bu sefer de başka tarikatların orduya nüfuz etme çabasını konuşmaya başlayabildik?

Siyasi bedeli ödenmediği için böyle oluyor. Normal bir ülkede bu kadar korkunç bir olay yaşandığında, buna sebep olan herkesin bedel ödemesi gerekir, bu bedeli ödetecek bir süreç yaşanır. Türkiye’de biz bunu yaşamadığımız için tarikatların yeniden devlete müdahil olduğu o düzen devam ediyor.

Bakın, askerliğin çok basit bir mantığı vardır. Sistem komutanın emrine uyma üzerine ilerliyor. Kendim askerlik yaparken bunu iki günde anladım ve sonra çok rahat ettim. Komutanın dediğini yapacaksın. Ama sen hem asker hem de bir tarikat üyesiysen o zaman iki tane çok sıkı emir-komuta zincirine tabiisin. O zaman senin birbiriyle çelişen iki komutanın var gibi oluyor. Demek ki bu kişi askerliğe uygun bir kişi değil. Bu kadar basit. Şimdi askerlikte yaşanan bu ikili durumu başka kurumlar üzerinden ve işte kendi kurumumuzda yaşıyoruz. Bu son döneme kadar sistem bu tür müdahalelere karşı durabilsin diye önlemler alınmaya çalışılmıştı ama siz sistemi bir kez delik deşik hale getirseniz aynı şeyi tekrar yaşarsınız. Hatırlayın, meclisin üzerine bomba attılar.

-Tabii tarikatların nüfuz ettiği ya da etmeye çalıştığı tek yer Türk Silahlı Kuvvetleri değil. Tarikatların üniversite gençliğine dönük çabasının ne kadar derin olduğunu yurtlar ve öğrenci evleri üzerinden izliyoruz on yıllardır. Bu yapıların Türkiye’deki eğitim sistemi üzerindeki genel etkisi için ne dersiniz?

Türkiye'nin çok büyük bir gerçeği bu. Üniversiteli gençlerin büyük çoğunluğu başka bir şehirde okumaya gidenlerdir. Gittiğin yerde barınman lazım. Paraları yok, şehirde tanıdıkları yok. Gittikleri şehirlerde tutunmalarını sağlayacak servisleri devlet sağlamadıkça aslında devletin kendisi bu gençleri o yollara itmiş oluyor. Etraflarını “Şunun yurduna gidersen rahat edersin” diyenler sarıyor. O gençler birilerinin gece gündüz etkisine maruz ve hayat boyu o birilerine borçlu bir sistemde yaşatılıyor. Tüm bunlar “biz bu insanları devşirip uzun vadede onlardan yararlanabiliriz” mantığıyla yapılıyor. İşte biraz önce konuştuk bunun önceki versiyonlarını. Ama değişen bir şey olmadı. Hükümet mensupları son dönemde bunların bazılarına apaçık bir şekilde destek verdi, protokoller imzalandı. Artık göstere göstere sisteme dahil ediliyorlar. “Dağa çıkacaklarına bunlara mensup olsun” diyen bir bakan var. Tepemize düşen bombalara rağmen gençlerin hala bu örgütlere teslim edilmesinin desteklendiği bir ortam var.

-Sizin de köşe yazdığınız Oksijen Gazetesi’nin geçen haftaki manşeti “Boğaziçi’nden kaçış” idi. YÖK son açıkladığı verilere göre Boğaziçi’ndeki 31 bölümden 29’unu ilk sırada tercih eden adayların sayısı bir yılda yüzde 37 azalmış. Sizin hocalık yaptığınız Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, 2021 ve 2022’de en yüksek puanla öğrenci alan ikinci bölüm iken bu yıl dördüncülüğe inmiş. Siz bu tabloyu neye bağlıyorsunuz?

Şimdi siz genç olsanız, önünüzde birtakım seçenekler olsa Türkiye’de kalıp Boğaziçi’ne gitmek ister misiniz? Bence bu sene bu tür bir tablonun ortaya çıkmasına neden olan iki faktör var. Birincisi deprem. Ben depremin gençlerin tercihleri açısından göz ardı edilmemesi gereken bir faktör olduğunu düşünüyorum. Aynı bölüm için “Boğaziçi mi, ODTÜ mü?” ikilemi yaşayan gençler ODTÜ’yü tercih ediyor muhtemelen. Çünkü 6 Şubat depremlerinde bir kez daha gördük ki depremlerde vatandaşın tamamen kendini kurtarmakla sorumlu olduğu bir ülkede yaşıyoruz.

-İstanbul özelinde konuştuğumuz için depremle de bağlantılı olarak akıldışı rakamların standart olduğu emlak piyasasını ve barınma sorununu da eklemek lazım sanırım.

Evet, bunlar öğrencilerin tercihleri açısından bu sene denkleme giren ekstra faktörler. Ama tabii bir de Boğaziçi’nin bir süredir maruz bırakıldığı sürecin de gençlerin tercihlerinde bir rol oynadığı ortada. Tuğba Tekerek’in “Taşra Üniversiteleri” diye bir kitabı var. Boğaziçi de büyük bir çabayla o moda geçirilmeye çalışılıyor. Boğaziçi'nin tüm kendi özelliklerinin ve geleneklerinin yıkıldığı ya da törpülendiği, üniversitenin kendi hocalarının kapıdan içeri alınmadığı bir süreç yaşıyoruz. Boğaziçi bir AKP üniversitesine dönüştürülmeye çalışılıyor. Ve siz başarılı bir genç olarak tüm bunları görüp üzerine bir de bu kiraları ödeyeceğiniz ve sonuçta bir gün depremin sallayacağı bir şehre gitmek ister misiniz? Tüm bu faktörler bir araya gelince haliyle dürtünüz azalıyor. Ama şu anda hala öncelikli olarak “Boğaziçi” diyenlerin rakamı yine de mükemmel bir rakam. Dünya çapında, çok zeki insanlar geliyor okulumuza. Sistem şöyle çalışıyor biliyorsunuz; bir bölümün puanı ne kadar insanın orası için kuyruğa girdiğinin yanı sıra gelenler arasındaki en yüksek puan üzerinden belirleniyor.

-Dolayısıyla da aslında talep düşünce puan da düşüyor, değil mi?

Tabii, öyledir. Ben durumu Bilgisayar Mühendisliği Bölümü üzerinden anlatayım. Biz yıllardır bütün sahalarda en yüksek taban puanlı bölümüz Türkiye genelinde. Yani Boğaziçi’nin Bilgisayar Mühendisliği Bölümü bütün üniversitelerin aynı bölümünün önündedir, ODTÜ Bilgisayar’ı da geçmiş durumdayız. Buradan bakınca yine en iyi öğrenciler bizde. Ama bir bölümün bir hocasının altı ay boyunca okulun kapısından içeri sokulmadığını bilirseniz, siz yine de o bölüme gitmek ister misiniz? Çok iyi hocalarımız var ama okula girmeleri yasak!

-Bilgisayar Mühendisliği bölümü öğretim üyelerinden meslektaşınız Prof. Dr. Tuna Tuğcu’yu kastediyorsunuz.

Evet onu kastediyorum. Benim eski öğrencimdir, bizim bölümdedir. Hiç suçu olmadığı halde, benim biraz önce Ergenekon sürecinde üzerine kafa yorduğumu anlattığıma benzer bir tür bir dosyalama sistemiyle suçlandı. Bunların hiçbiri dünya akademik literatüründe olmayan şeyler.

-Tuna Tuğcu’nun neden iki kez üçer ay okuldan uzaklaştırıldığını da hatırlatalım isterseniz. Boğaziçi Üniversitesi bünyesindeki Bilgi Teknolojiler Kurulu’nda yaşanan veri güvenliği sorununu ortaya çıkardığı için........

© T24