Diğer

16 Aralık 2023

Ünlüler ve sıradan insanlar… Ünlülerin merak edilen özel hayatları… Kendi ünsüzlüklerinden ürettikleri eziklik ve kötülükleri biriktirerek sağ ve hatta ölmüş kişilere bile ayar vermeye çalışan sıradan insanlar…

Çoktandır aklıma gelmeyen bu düşünceler, son Moskova seyahatimde birdenbire zihnimde canlandı.

Nerede mi? Çaykovski'nin yanında…

Moskova'ya her gidişimde vakit yaratıp Bolşaya Nikitskaya Sokağı'ndaki Çaykovski Konservatuvarı'nın komşusu olan o özel kafeye uğramak isterim. Bazen bunu başaramam, önemli ve ıvır ıvır işlerin arasında zaman yetmez. Bazense buraya gelip kısa süreliğine bile olsa gerçeklikten koparım.

Geçmiş yıllara giderim. Yıllar önce ölen ve buraya ilk başlarda hep beraber geldiğim bir dostumu hatırlarım. Hatta hatırlarken saçma bir şey yaparım: Fazla şekerli olmasından dolayı başka zamanlar hiç tercih etmediğim ama onun çok sevdiği bir kahveden (Raf coffee) içerim. Yaz ayları bile olsa o mekânın geniş çift camlarının gerisinde kar yağdığını hayal ederim. Yoldan geçen insanlara ve arabalara sanki ben ayrı bir gezegenden gelmişim gibi boş boş bakar, bazen de onlarla ilgili hikâyeler uydururum.

Çaykovski Konservatuvarı biraz içerde kalır. Başınızı binadan yola doğru çevirirseniz o görkemli heykelle karşılaşırsınız. Ve her an canlanıp size dönecek gibi oturan heykeldeki sırlarla dolu o dehayı görürsünüz. Yalnızca Rusya'nın değil, dünyanın da en büyük bestecilerinden biri olan Pyotr Çaykovski'yi.

Siz ona ne kadar dikkatli ve uzun bakarsanız bakın, heykel canlanmaz. Ama o arada kulaklarınız kafeden ve yoldan gelen uğultuları geride bırakır ve tanıdık bir melodinin sinyallerini beyninizle paylaşır: Kuğu Gölü Balesi.

Bu çok tanıdık müzik beni yumuşak hamlelerle acımasız bir tarihte gezdirir.

19 Ağustos 1991… Gorbaçov'un devrildiği darbe girişimi sırasında, tanklar Moskova caddelerine çıktıklarında Rusya devlet televizyonu hiç ara vermeden Kuğu Gölü'nü yayımlıyor…

"Kuğular", Ekim Devrimi'ne de, Stalin, Hruşçov ve Brejnev dönemlerine de tanıklık etmiş. İktidarlar, halkın moralini yükseltmek için nedense hep bu eserin sergilenmesine öncelik vermiş. Rusya'nın iç savaştan henüz çıktığı 1920'lerde de, İkinci Dünya Savaşı'nın salvo ateşi altında da...

Lenin hariç bütün Sovyet liderlerinin Kuğu Gölü'nü çok sevdikleri söyleniyor. Lenin ise "düşünmeyi ve çalışmayı zaafa uğrattığı için" Çaykovski'nin müziğini "fazlaca burjuva" bulur ve evde kız kardeşlerinin yorumladıkları Beethoven'in Appassionata ve Ay Işığı Sonatı'nı dinlemeyi tercih edermiş.

Kremlin, Kuğu Gölü'nü güçlü bir devlet sembolü ve protokol unsuru haline getirmiş. Bale, her zaman Moskova'yı ziyaret eden yabancı devlet adamlarına ve politikacılara izlettirilmiş.

ABD'nin eski Moskova Büyükelçilerinden Llewellyn Thompson, 7 yıllık görev süresi içinde Kuğu Gölü'nü tam 132 kez izlemiş ve ne zaman bir Sovyet yöneticisinin ruh halini öğrenmek istese, o kişiyle Kuğu Gölü'nün antraktında görüşerek merakını gidermeye çalışmış.

Bu........

© T24