Diğer

11 Ocak 2024

Geçen Kasım ayında bu köşede eski Sovyet coğrafyasının, ekonomik açıdan olmasa da "siyasi iktidarların sürekliliği" bakımından epeyce istikrarlı göründüğünü yazmıştım:

"Mesela, Belarus'ta Aleksandr Lukaşenko 29 yıldır başta.

Tacikistan'da İmamali Rahman ondan da eski: 31 yıldır.

Azerbaycan'da İlham Aliyev 20 yıldır. Ondan önce de babası Haydar Aliyev ülkeyi 10 yıl yönetmişti.

Rusya'da Vladimir Putin 23 yıldır (eğer onun bir dönem başbakanlık makamına geçerek koltuğunu Dmitriy Medvedev'e bıraktığını düşünürsek 19 yıl yapıyor).

Kazakistan'da Nursultan Nazarbayev 28 yıl başta kaldıktan sonra, 2019'da iktidarı başkasına devretti ama şimdi buna çok pişman."

Nazarbayev'le ilgili pişmanlık konusunda falcılık falan yapmamıştım ama galiba şu sıralarda yazdıklarım fal gibi "çıkıyor".

Aslında 28 yıllık liderlik ona yetmemişti (ulusun ve devletin başı anlamına gelen "yelbası" ünvanını vermişlerdi ona 14 Haziran 2010'da, 15 Şubat 2023'te iptal ettiler). Evet, o kendi isteğiyle koltuğu 2019'da bir başkasına, dönemin Başbakanı Kasım Cömert Tokayev'e bırakmıştı. Ama elini iktidardan çekmemişti, birçok konuya karışıyordu, ona sadık insanlar hâlâ kilit konumlardaydı…

Ocak 2022'de Kazakistan'da kanlı olaylar yaşandı. Tokayev, Rusya önderliğindeki Kolektif Güvenlik Örgütü kuvvetlerini yardıma çağırdı, sonra da kısa sürede teşekkür ederek onları geri gönderdi. Devamında birçok operasyon daha oldu, anayasa referandumu ve erken seçimler yapıldı.

Bugün Tokayev son derece güçlü. Nazarbayev ise eski etkisini büyük ölçüde yitirmiş durumda.

83 yaşındaki eski lider geçenlerde bir kitap çıkardı. Gazetecilerin çoğu onun ikinci bir eşinin ve iki oğlunun daha olduğunu itiraf etmesiyle "olayı gördüler". Ama aslında Nazarbayev yeniden ortaya çıkma denemesi yapıyordu.

Üç hafta önce (20 Aralık'ta) Moskova'da Putin ile Nazarbayev arasında içeriği açıklanmayan bir "özel görüşme" yapıldığı duyuruldu. Komplo teorisi üstatları "çok yakında Putin desteğiyle eski liderin yenisini devireceği" beklentisine girdiler bile.

Bu arada Tokayev, yeni yılın ilk demeçlerinden birinde "Ülkemizde Cumhurbaşkanı Başkomutanlık görevini, eski Cumhurbaşkanı da Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevini aynı anda yürütüyordu. Bunun er ya da geç iktidarda güç çatışmasına yol açacağı belliydi" dedi ve Ocak 2022 olaylarını düşünmeye devam ettiğini, bu arada Nazarbayev ve ekibinin "ikili iktidar" çabalarına karşı onları uyardığını dile getirdi.

Yani?

Yani Nazarbayev yeterli güce sahip olmadan yeni bir hamle yapmaya başladıysa, yakında iktidarın bugünkü sahiplerinden çok daha sert darbeler alabilir…

Belarus........

© T24