Diğer

23 Kasım 2023

Eski Sovyet coğrafyası, ekonomik açıdan olmasa da “siyasi iktidarların sürekliliği” bakımından epeyce istikrarlı görünüyor.

Mesela, Belarus’ta Aleksandr Lukaşenko 29 yıldır başta.

Tacikistan’da İmamali Rahman ondan da eski: 31 yıldır.

Azerbaycan’da İlham Aliyev 20 yıldır. Ondan önce de babası Haydar Aliyev ülkeyi 10 yıl yönetmişti.

Rusya’da Vladimir Putin 23 yıldır (eğer onun bir dönem başbakanlık makamına geçerek koltuğunu Dmitriy Medvedev’e bıraktığını düşünürsek 19 yıl yapıyor).

Kazakistan’da Nursultan Nazarbayev 28 yıl başta kaldıktan sonra, 2019’da iktidarı başkasına devretti ama şimdi buna çok pişman.

Türkmenistan’da ve Özbekistan’da uzun süreli liderler ölünce yerlerine başkalarının gelmesi gerekti.

Gürcistan, Ermenistan, Ukrayna, Moldova ve Kırgızistan’da seçim süreçleri ve iktidarın oyla değişme imkânı şu ya da bu şekilde geçerli.

Bu coğrafyadaki bazı ülkelerde “babadan oğula” modeli ya uygulandı (Azerbaycan ve Türkmenistan), ya da el altında bulunduruluyor (Tacikistan ve Belarus.)

Rusya’da 90’ların sonunda sağlık sorunları artan ve reytingi düşen Boris Yeltsin, hem yerine geçebilecek yetenekte hem de ilerde kendisine ve ailesine dokunmayacak bir lider arıyordu. Sergey Kiriyenko 4 ay, Yevgeniy Primakov 8 ay, Sergey Stapaşin 3 ay ve Vladimir Putin 9 ay başbakanlık koltuğunda denendi. Yeltsin ve devletin diğer ileri gelenleri sonunda kararını vermişti.

1999’un son günü geleneksel yeni yıl konuşması için televizyona çıkan yaşlı lider, “Yoruldum ve görevi bırakıyorum” dedi ve kendisinden sonra geleni işaret etti.

Putin vekaleten başa geldi ve 26 Mart 2000’deki seçimleri kazandıktan sonra da 4 yıl iktidarda kaldı. 2004’teki seçimleri de rahat kazandı. 2008 seçimlerine gelirken “Ben asla Anayasa’yı ihlal etmem; iki dönem sınırlaması var, tekrar aday olmayacağım” dedi ve kendisinden sonra geleni işaret etti.

Başbakan Dmitriy Medvedev’le yer değiştiler. O arada başkanlık süresi 4 yıldan 6 yıla çıktı ve Putin 2012-2018 yılında da başkandı. 2018 seçimlerini de kazandı ve iktidar süresi birkaç ay sonra tamamlanacak.

O zaman bir sonraki Rusya lideri kim olacak, diye sorabilirsiniz.

Eğer isterse ve büyük ihtimalle yine Putin.

Ama nasıl, derseniz:

Putin bu kez 2008’de dediğini demedi. Tersine bir anayasa referandumu yaptırdı. Tam da o sırada parlamentoda ülkenin saygın ismi, 1937 doğumlu, dünyanın uzaya çıkan ilk kadını, kozmonot ve siyasetçi Valentina Tereşkova, parlamentoda benim başlıkta gülümseyerek özetlediğim öneriyi getirdi (“Lider iyiyse ölene kadar yönetsin, n’olucak ki?”) ve Putin’in önceki başkanlık dönemleri resmî olarak “sıfırlandı”.........

© T24