Diğer

07 Aralık 2023

İletişim Yayınları, 543 sayfalık, Yüz-Cumhuriyet Tarihinden 100 Portre, kitabını yayımladı. 38 yazar, 100 portre yazmış. Bu değerli çalışmada ilk dikkatimi çeken istatistik 100 portrenin, on birinin kadın olması. Bu çok şey anlatan oran üzerinde düşünmek gerekiyor.

Yazarlara tarz, üslup, yaklaşım tarzı empoze edilmedi. Sadece, yazıların 6 bin vuruşu geçmemesi istendi. Zor işti ama ustalıkla kotarılmış.

On beş gün evvel bir devrimci hareketin İskenderun’da düzenlediği miting kortejini, oturduğum apartman balkonundan ve epeyce geniş bir açıdan görebiliyordum. Yaklaşık 500 metre mesafedeki kortejin geçtiği caddeye sağlı sollu en az elli apartmanın pencere ve balkonlarından atılan gülleri, karanfilleri; slogan ve marşlara sol yumrukların, tıpkı yürümekte olan devrimciler gibi, kaldırılarak eşlik edildiğini de bugün gibi hatırlıyorum. Aynı caddede aynı apartman ve balkonlardan 12 eylül 1980 sabahı, sabah şafak daha sökmeden radyolardan bangır bangır kahramanlık türküleri eşliğinde Türk bayraklarının asılışını; neşe ve zafer işaretleriyle darbeye verilen desteğin atmosferini hafızam kaydetmiş, unutamıyorum.15 günde aynı insanlar, aynı lokasyonda "tek yol devrim" sloganının yerini "ordu, millet el ele" şiarını hararetle benimsemişti.

Kenan Evren, nitekim müdahale etmeseydik, şimdi yerimizde Devrimci Yol olacaktı, diyerek husumetini ikrar etmişti.

Nitekim 3 yıl sürecek kâbus başladı. İdamlar, işkenceler, upuzun hapislikler, kitap ve kültür düşmanlığı; entelektüalizm tiksintisi, sola karşı kin ve imha hıncının sürekli bilenmesi; özgürlüklerin kısıtlanması, kapatılan partiler, sendikalar, sivil toplum kuruluşları, yasaklanan yayınlar... Üç yılda çöken ağır melankoli, 70’lerin militan iyimserliğini yerle yeksan etti. "Elveda proletarya, biz devrimi çok sevmiştik, elveda başkaldırı" egemen motto oldu.

Ütopyanın terki, hatırlanmak, konuşulmak bile istenmeyen bir dönemin hafızasının reddi ve yadsınmasıyla, böyle bir ihtiyacın duyulmaması; alkolizm veya kımıltısızlıkla tedavisine yeltenilen, kırk yıl sürecek boğucu bir havanın egemenliği. Tükenmişlik, mahcubiyet, sinizm, isyandan itaatkarlığa intisap gibi eğilimleri egemen kılan; öz yıkım olarak tecelli etmiş bir halet-i ruhiye.

İletişim yayınları 1983 senesinde ve bu son derece kaotik atmosferde kuruldu. Temel sorunsalın demokrasinin bertaraf edilmiş........

© T24