Diğer
01 Aralık 2023
"Müzik, Hint kültürü ve felsefesinde her zaman özel bir öneme sahip olmuştur. Hindu inancına göre yaratılışın kendisi Nada-Brahma'ya, yani yüce varlığın yaratılışına veya tezahürüne kadar uzanıyordu. Bilgelerimiz, zihnin kişinin gerçek benliği olan beden ve zihinden ayrı duran o saf varlığa sığınması için çok eski zamanlardan beri müziği geliştirdi. Gerçek müzik zenginlik için değildir, onur için değildir, hatta zihnin zevkleri için bile değildir, kurtuluşa ve aydınlanmaya giden yoldur. Gerçekten hissettiğim şey bu." Ali Akbhar Khan
"10 yıl pratik yaparsanız kendinizi memnun etmeye başlayabilirsiniz. 20 yıl sonra virtüöz olup seyirciyi memnun edebilirsiniz. 30 yıl sonra gururunuzu bile memnun edebilirsiniz, ancak sonunda gerçek bir sanatçı olmadan önce daha uzun yıllar pratik yapmalısınız. O zaman Tanrı'yı bile memnun edebilirsiniz." Ali Akbhar Khan
"Ali Akbhar Khan tam bir dâhi ve dünyanın en büyük müzisyenidir.- Sir Yehudi Menuhin Gerçek müziğin ne olduğunu biliyor musun? Bir müzisyen için müzik, bölünmemiş aklın coşkusuyla tapınılacak Yüce Tanrı, gözyaşlarıysa ritüel malzemeleri olmalıdır." Baba Allauddin Khan
Ali Akbhar Khan, daha bilinen adıyla Khansahib (14 Nisan 1922 - 18 Haziran 2009) Hindistan'da Ulusal Hazine olarak kabul ediliyor.
25 telli perdesiz bir çalgı olan sarod virtüözü ve bestecisi. Benzersiz müzikal meziyetleri ve ustalığı dünya çapında takdir edilmiş, büyük sanatçı olarak tanımlanmış, klasik Hint müziği dünyasının adı sonsuza kadar yaşayacak bir pınarıdır. Üstün yeteneklidir; aynı zamanda efsanevi Baba Allauddin Khan'ın oğlu ve öğrencisidir. Çok sayıda klasik ragalar ve film müzikleri bestelemiştir.
Sanatçı, ülke çapında, ABD bursu kazanan ilk müzisyenlerden biriydi ve yaratıcı çalışmalarını desteklemek için 50 bin dolar tutarında bir hibe aldı. Üstad Ali Akbhar Khan, bu onura layık görülen dört müzisyen arasındaydı.
Kalifornia'ya yerleşen Khan, Santa Cruz'daki California Üniversitesi'nde Seçkin Yardımcı Müzik Profesörlüğü yaptı.
Beş defa Grammy Ödülüne aday gösterilen Khansahib, "Bir milyon insanla paylaşabileceğiniz tek şey müziktir ve kaybetmezsiniz, kazanırsınız" demiştir.
1991'de edebiyattan bilime ve büyüye kadar birçok alanda çığır açan kişilere verilen MacArthur Vakfı Genius Grant Ödülünü alan ilk Hintli müzisyendi.
Hint klasik müziğinin ilk batı albümünü kaydetti ve Amerikan televizyonunda yayınlanan ilk Hint müziği icracısı oldu.
Ağustos 1971'de tarihin ilk yardım konseri olan Madison Square Garden'daki eski Beatle George Harrison tarafından düzenlenen Bangladeş Konserinde Khansahib, Ravi Shankar, Alla Rakha ve Kamala Chakravarty ile birlikte sahne aldı. Konserdeki diğer müzisyenler arasında George Harrison, Bob Dylan, Eric Clapton, Leon Russel ve Ringo Starr vardı.
Khansahib, Khudita Pashan filminin müzikleriyle Yılın En İyi Müzisyeni ödülünü aldı.
Khansahib, sarod ustalığının yanısıra inanılmaz genişlikte sanat ve bilgi birikimi sayesinde, "Müzisyenlerin müzisyeni" ünvanını aldı. Şimdi Bangladeş sınırlarında olan doğduğu Şibpur köyünde Babası Acharya Allauddin Khan ve annesi Madina Begüm tarafından büyütüldü.
Ailesi, babasının Jodphur Maharaja'sının birinci saray müzisyeni olması üzerine bugünkü Hindistan'ın Maihar'a şehrine taşındı. Babasının nezaretinde çalışmalarına 3 yaşındayken vokal müziği öğrenerek başladı. Kuzey Hindistan'ın klasik müziği, binlerce yıllık tarihiyle, dünyadaki en eski ve sürekliliğini kesintisiz sürdürebilen müzik geleneklerine sahiptir. Babası Allauddin Khan ise Kuzey Hindistan müzik tarihinin tüm zamanların en büyük müzisyenlerinden biri olarak kabul edilir.
Birkaç yıl sonra Khansahib, perküsyon ve flütün yanısıra genel ritim anlayışını da öğretmiş olan amcası Fakir Aftabuddin Khan'ın yanında çalışmak üzere bir süreliğine Bengal'e gönderildi.
Döndükten sonra babası, Khansahib'e çeşitli enstrümanların eğitimini verdi. Dokuz yaşına geldiğinde de artık tek bir enstrümana, yaşamının sonuna değin çalacağı saroda odaklanmasının zamanının geldiğine karar veren Allauddin Khan, obsesif mükemmelliyetçiliği ve tavizsiz katılığıyla riyazının (pratiğinin) her gün 18 saat sürecek eğitimine başladı.
Khansahib, o yılları yad ederken şunları hatırlıyor:
"Bengal'den döndükten sonra 20 yıl boyunca bana ders verdi. Günde 18 saat ders çalışmam gerekiyordu. Aslında uyanık olduğum saatlerimin neredeyse tamamı müzikle geçiyordu. Bunların 15 tanesinde Baba benimle oluyordu. Baba bana aynı zamanda nasıl ders vereceğimi ve nasıl müzik besteleyeceğimi de öğretti."
Her ne kadar Khansahib'in yaşamında özgürce seçme hakkı olmasa da, aldığı eğitimin sert yapısı onun yüksek kalitede bir müzisyen olmasını sağladı. İki kez evden kaçtı ama her seferinde geri getirilerek çalışmalarına devam ettirildi.
Allauddin Khan, 100 yaşını geçene kadar oğluna ders vermeye devam etti. Khansahib, babası 1972'de 110 yaşında öldükten sonra rüyalarında ondan öğrenmeye devam ettiğini sık sık söyledi.
1936'da, on üç yaşındayken Khansahib, ilk halka açık sarod performansını Allahabad'daki bir müzik konferansında verdi. O günü şöyle anımsıyor:
"O zamanlar bütün seçkin şarkıcılar ve çalgıcılar müzik dinlemek için ön sırada otururlardı. Son derece talepkârlardı ve sıradanlığa tahammül etmezlerdi. Bazıları duyduklarını beğenmezse sahneye çıkıp bağırıp çağırıyorlardı. Ama performansımı bitirdikten sonra birçoğunun sahneye çıkıp bana sarıldığını hatırlıyorum."
Bu performans Khansahib için ömür boyu sürecek sanat yolculuğunun başlangıcıydı. Artık sadece bir köyde eğitim gören genç bir çocuk değildi.
İleride, performans sergilemenin, insanlara neşe getirmenin ve kendisinden daha yüksek bir şeyle bağlantı kurmanın yolu olduğunu söyleyecekti.
1938'de Khansahib, Bombay'daki Tüm Hindistan Radyosu'nda (AIR) ilk resitalini verdi; kendisine tablada Ustad Alla Rakha eşlik etti. Ocak 1940'a gelindiğinde AIR Lucknow'da aylık performanslar veriyordu. 1944'te Khansahib, AIR Lucknow'un en genç Müzik Direktörü oldu ve solo performanslardan ve radyo orkestrası için beste yapmaktan sorumluydu. Bu konumu henüz 22 yaşındayken onun kendi yolunu bulmasına yardımcı oldu. Sanat hayatında imrenilen başarıları sürerken üstat unvanına layık görüldü.
Bombay'a taşınan Khansahib, ürettiği eserler ve kapsamlı besteler ona, "Yılın en iyi müzisyeni" ödülünü kazandırdı.
1993 yılında Bernardo Bertolucci'nin ünlü filmi Little Buddha'ya besteler yaptı.
Bombay'da, yeni yarattığı bir Raga'yı 1945 yılında kaydetti. Raga Chandranandan (Ay Çarpması) adını taşıyan eseri dört akşam ragasına dayanıyordu: Malkanus, Chandrakanus, Nandakus ve Kaushi Kanada. Bu albüm Hindistan'da büyük başarıydı ve Khansahib'in sonsuza kadar hatırlanacağı bir raga olacak ve dünya çapında dinleyici kitlesi bulacaktı.
Kompozisyon yaratma hakkında Khansahib şunları söyledi:
"Yeni bir raga yaratmak çok zordur. Eski ragalardan kaçamıyorum. Diğer ragalardan yardım almalı, sonra yeni bir biçim vermeliyim. Ve orada zaten o kadar çok raga var ki… Yeni bir raga eskisine çok benziyorsa kafanız karışır. Onları tanımayı öğrenmelisin. Pek çok ragayı öğrenmeniz gerekiyor; sadece notaları değil, ragaların kalbini de."
Khansahib'in hayatının yeni dönemi 1955'te başladı. Hindistan'da çıktığı bir turnede Lord Yehudi Menuhin ile tanıştı ve onun önerisiyle Hindistan'dan ayrılarak Avrupa ve ABD'ni ziyaret etti. New York City'deki Modern Sanat Müzesi'nde benzeri görülmemiş bir konser verdi ve bu ilk deneyimiyle zirve yolculuğu başladı.
Sir Yehudi Menuhin, ondan New York'taki Angel Records için uzun süreli bir kayıt yapmasını istedi. Bu o güne kadar herhangi bir Hintli müzisyenin bu uzunlukta yaptığı ilk kayıttı.
Yarattığı bu eserin başlığı "Hindistan Müziği; Sabah ve Akşam Ragaları" idi. Hayal bile etmediği hedeflere ulaşan ilk Hintli müzisyendi. Birbirinden parlak çalışmalarıyla, 1960'larda Hint müziğinin popülerlik dalgasının ilk tohumlarını saçtı.
Khansahib, Hindistan' a aklında başka bir vizyonla döndü; bir okul açmak. Allauddin Khan'ın müziği mükemmelleştirmek ve sürdürmek için gösterdiği insan üstü çabaları iyi bilen Khansahib, okul işini bir görev olarak telakki etti. 1956'da Hindistan'ın Kalküta kentinde ilk Ali Akbar Müzik Kolejini kurarak hayalini gerçekleştirdi. Çünkü, Allauddin Khan ondan müziği "Güneşe ve aya kadar" öğretmesini ve yaymasını istemişti.
Khansahib bu büyük geleneğin aktarılmasına yönelik yaptıklarını şöyle anlattı:
"Ben de tam böyle hayal ediyordum; her türlü sanatın, müziğin, resmin, dilin olduğu bir yer. İnsanların orada kalabileceği ve orada öğrenebileceği büyük bir yer ve o bölgede sadece müzik ve sanatın atmosferi. Hepsi bu, başka bir şey değil."
Gregoryen ilahileri ile Kuzey Hindistan'ın eski dhurpad stili arasındaki benzerlikleri araştırdı. Sarod'da "Greensleeves" çaldığı biliniyordu Khansaib'in. Bu, Orta Çağ İngiliz ezgisinin belirli bir ragaya uyduğunu gösteriyordu.
Ali Akbar Koleji'ni 1968'de Marin Country-Kaliforniya'ya taşıdı. Öğrencilerine dans, vokal tekniği, sarod, sitar, Bansuri, tabla ve perküsyon eğitimi vermeleri için Hindistan'dan arkadaşlarını getirdi. Allauddin Khan'ın yorulmak bilmez çabalarıyla kusursuzlaşan Gharana'sı sayesinde Hindustani müziğinin Batı'da kök salmasını gerçekleştirdi.
Khansahib, babasının izinden giderken, 1989'da Hindistan'ın en yüksek sivil ödülü olan Padma Vibhushan'a layık görüldü.
Aldığı birçok ödül ve sayısız övgüye rağmen, Khansahib'in en değer verdiği unvan babasının ona bahşettiğiydi:
"Swarat Samrat – Melodi İmparatoru."
Ali Akbhar, hayatında çok büyük başarılar elde etti. Ama yaşam tarzı, kibirli edadan uzak, alçakgönüllü, sade ve huzurluydu.
Sıkı çalışmanın, azmin, nezaketin, tevazunun ve değerlerine bağlılığın ışığında, saroduyla müzik dünyasını değiştirdi.
18 Haziran 2009'da Kaliforniya San Anselmo'daki evinde 87 yaşında sessizce hayata veda etti. Ölmeden bir gece önce öğrencilerine ders veriyordu.
Klasik Hint müziğine katkıları, yarattıkları, ürettiği sanat eserleri ve örnek kişiliği karşılıksız kalmadı. Ülkenin en önemli, en imrenilen nişan ve ödülleriyle onurlandırıldı
Paul McCartney ve Ringo Starr, 1970'te dağılmış olan Beatles'ı şu anda İngiltere ve Almanya'nın 1 numaralı single'ına sahip en eski grubu konumuna getirdiler
Kanaatimce, Now And Then, Imagine'ın elli yıllık tahtını sarsacak
© Tüm hakları saklıdır.
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
visit website
