Diğer

30 Aralık 2023

Kimi caddeler, sokaklar, alışveriş merkezlerinde ışıklar. Bazıları ağaçlara sarılmış, bazıları büyük-geniş pencerelerden aşağı sarkıtılmış, bazıları vitrinlerde… Işık, parlaklık; umut ile mutlu bir gelecek ile özdeşleştiriliyor pek muhtemel.

Oysa çok değil, birkaç adım ileride ışıklardan-ışıltıdan eser yok. Şehrin merkezinden çeperine gittikçe yoksulluğun, çaresizliğin arttığı bir fotoğraf var. Üstelik yoksulluk şehrin merkezine doğru da ilerliyor. Sadece işsiz olanların değil, işi olanların da, sadece mavi yakalıların değil, beyaz yakalıların da, fabrikadakinin de ofistekinin de öğrencinin de akademisyenin de ortaklaştığı bir yoksulluk... Kiracıyla ev sahibinin, işverenle emekçinin, esnaf ile müşterinin birbirini "düşman olarak görmeye başladığı" bir düzen. Her birinin bir diğeriyle karşı karşıya geldiği süreçte en az sorgulanan Türkiye’nin bu hale gelmesine yol açan iktidar.

Bunun bazı sebepleri var elbet. Sıralayalım:

Korku: Eğer iktidarı sorgularsa işinden olmaktan mahkemelik olmaya bir dizi risk olduğunu düşünme. Sözel olarak "Silivri soğuktur"da kendini bulan sinizm.

Din: Popüler bir "hoca" sosyal medyada çok paylaşılan bir videosunda "ekonomik zorluklara direnmenin dinsel öneminden-fakirliğin faziletlerinden" bahsediyordu. Hatta seçimlerin periyodunun daha da uzaması gerektiğinden. Elbet yalnız değil. Dört bir koldan yoksulluğu kabulün "ne kutsal bir değer" olduğu anlatılıyor milyonlara, kendileri lüks araçlarda gezen, villalarda-residencelarda yaşayan "din insanları"nca.

Dava: "Nas" diyerek "faiz sebep, enflasyon sonuç" önermesiyle ekonomideki kriz derinleştirildiğinde de, faizler "dini mesaj-seçim öncesi büyüme" ikili oy potansiyeli düşünülerek 8.5’a indirildiğinde de, seçim sonrası 9 ayda yüzde 42.5’e çıkarıldığında da alkışlayanlar. "Bütün bunlar dava için yapılıyor" diyorlar… Zamana ve duruma göre sık sık değişen "dava"nın ne olduğunu tartışmıyorlar.

Beka-dış güçler: Yoksulluğun-fakirliğin "dış güçlerin memleketi dize getirmek için" ortaya çıkardığını savunanlar. Trollerin ve iktidarın propaganda aygıtlarının "Avrupa’da-ABD’de insanlar bir dilim ekmeğe muhtaç" algısına inananlar. Fakirliği sorgulamamanın "beka sorunu yaşamamak" olduğunu kabullenenler.

Sendikaların zayıflığı-toplumsal muhalefetin sinişi: Asgari ücretten, çalışılan yerdeki hak mücadelesine her alanda geri kalmış, adeta yok olmuş sendikacılık. Sokakta en doğal-demokratik protesto hakkı kolluk güçlerinin ağır şekilde müdahalesiyle karşılık bulduğu için durgunlaşan toplumsal muhalefet.

Muhalefet partilerinin yeni bir umut yaratamaması-yol açamaması: İktidar olmazsa muhalefet var denilememesi. Elbette baskıcı-otoriter rejimin etkisi var ama muhalefetin yeni bir umut, yeni bir yol haritası yaratma konusunda başarılı olamaması. Mayıs 2023 sonrası her biri ayrı bir yere savrulan muhalefet partilerinin kendi içlerindeki "değişim" ya da "değişim arayışına rağmen" büyük bir ivme yakalayabilmiş olamamaları.

Liste uzatılabilir. Peki bundan sonra ne olacak? Ne beklenebilir?

Merkez Bankası’nın 2024 Mayıs’ta enflasyonun yüzde 70’in üzerinde olacağı tahmini -TÜİK verilerini doğru kabul ettiğimizde bile- ülkenin ücretlilerinin çoğunluğunun maaşı haline gelen "asgari ücret"in yani 17 bin 2 TL’nin yılın beşinci ayında açlık sınırının altına düşeceğini gösteriyor. Yıl içinde bu ücrete yeni zam yapılmayacağı söylendiği için geri kalan aylarda açlık sınırı altında kalınacak. Emeklilere yüzde 40 ile 50 arasında yapılacak........

© T24