Diğer

T24 Haftalık Yazarı

03 Aralık 2023

Titanik'in hikâyesine ve geriye dönük risk değerlendirmemize geçmeden önce birkaç terimin üzerinden geçmekte yarar var. Bu terimleri bu yazı dizisinde oldukça sık kullanacağız çünkü. Risk ile ilgili en sık kullanılan terimler tehlike, olasılık, zarar, etkinin derecesi, risk ve kontrol önlemleridir. Bu terimlere ilişkin klasik tanımlar vermek yerine, örneklerle bu terimlerin anlamlarını açıklamak daha iyi olur diye düşünüyorum.

Basit bir ifadeyle tehlike, yerdeki muz kabuğudur ve zarar, üzerine basıp kaymanız durumunda yaşayacağınız fiziksel yaralanmadır. Muz kabuğunun üzerine basma olasılığına gelince, muz kabuğunun herkesin yürüdüğü yol üzerinde olması, bir köşedeki muz kabuğuna göre çok daha yüksek olacaktır. Ortaya çıkan zararın yani etkinin derecesinde dikkate alınması gereken başka faktörler devreye girecektir; örneğin yaşlı insanlar, kayıp düşmeleri durumunda gençlere kıyasla çok daha ciddi sonuçlarla karşılaşabilir. Risk yaklaşımında ve değerlendirmesinde muz kabuğunun tanımlanması yani tehlikenin belirlenmesi kritik önem taşır çünkü tüm kontrol önlemleri bu potansiyel zarar kaynağına yönelik olacaktır. Risk yönetiminde olasılık ve zararın şiddetine belirlenen bir ölçek üzerinden sayısal olarak bir değer verilir, bu iki değerin çarpımı da risk skorunu belirler.

Kontrol önlemleri de işlevlerine göre farklılık taşır. Kontrol önlemlerini de hayatın içinden farklı bir örnekle açıklayalım. Aracınızdaki far, tespit etmeye yönelik bir kontrol önlemidir, özellikle karanlıkta karşıdan gelen araçları zamanında görmenizi sağlar. Gündüz farları da sürücülerin ve diğer yol kullanıcılarının birbirlerini daha iyi görmelerine yardımcı olur. Bu özellikle yoğun trafikte, kötü hava koşullarında ya da gün batımı/gün doğumu gibi düşük ışıklı durumlarda daha önem kazanır. Daha iyi görünürlük, genel olarak trafik güvenliğini arttırır. Sürücülerin birbirlerini daha iyi fark etmeleri, kazaların önlenmesine yardımcı olur. Araçtaki fren sistemi, istenmeyen olayın (çarpma) olma olasılığını azaltan koruyucu özellikte bir kontrol önlemidir. Bir şeye çarpmamak için frene basarsınız. Fren, diğer cisimle aranızdaki mesafe ve hızınız gibi faktörlerin de etkisiyle sizi ya çarpmadan tümüyle koruyacak ya da daha az bir ivme ile çarpmanıza yardım edecektir. Çarpmanın şiddetine göre araçtaki hava yastıkları çıkacaktır. Hava yastıkları, istenmeyen olay gerçekleştiğinde devreye........

© T24