Diğer

02 Mart 2024

"Büyük cihat, cehalete karşı savaş".

24 Kasım 1922, Topkapı Sarayı, Hırka-ı Şerif Dairesi'nde tören.

Dua Arapça yerine ilk kez Türkçe okunuyor.

Ardından cuma namazı için gidilen Fatih Camii'nde okunan hutbe yine Türkçe.

Hutbe bu törenden altı gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından halife ilan edilen Abdülmecit Efendi için okunuyor.

Türkçe okunan hutbe bir hadisi konu alıyor.

"Küçük cihattan büyüğüne döndük" mealindeki hadis özünde "cehalete karşı savaş" diye yorumlanıyor.

Yeni halife için düzenlenen törende okunmak üzere TBMM Hükümeti tarafından seçilen hutbeye bakar mısınız?.. Cehalete savaş açıyor, yüz yıl önce!..

Günümüzde bilimsel eğitime karşı çıkan hacı, hocalara, "okuyan insan görünce tüylerim diken diken oluyor" diyen sözde üniversite hocalarının "cahil" kaldıklarını gösteren ibretlik bir olay.

Abdülmecit Osmanlı padişahı Abdülaziz'in altı oğlundan biri. Amcasının oğlu Vahdettin tahta çıkınca Abdülmecit Efendi veliaht ilan ediliyor. 1 Kasım 1922'de saltanat kaldırılınca veliahtlığı sona eriyor.

On beş gün sonra 16 - 17 Kasım'da Vahdettin bir İngiliz zırhlısı ile kaçınca, TBMM hilafet makamının boşaldığına karar veriyor, ertesi gün 162 milletvekilinden 148'inin oyuyla Abdülmecit Efendi halife ilan ediliyor.

Abdülmecit Efendi ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti arasında zamanla gerginlikler yaşanıyor. Onun "Fatih Sultan Mehmet gibi sarık takmak, yabancılarla siyasi ilişkiler kurmak, daha fazla ödenek almak" gibi isteklerini Ankara hoş karşılamıyor.

Ancak, dönüm noktası Cumhuriyet'in ilanı.

Laik ve demokratik bir düzene adım atan genç Türkiye Cumhuriyeti ile hilafetin bir arada yürümesi mümkün değil.

Hilafetin sözlük anlamı "birinin yerine geçmek, birini temsil etmek".

İslam'daki karşılığı ise:

Hazreti Muhammed'den sonra devlet başkanlığı kurumunu ifade eden dini ve siyasi bir makam.

Halife o makamın sahibi olan kişi.

Siyasetin din üzerinden yürütülmesi anlamındaki hilafetin laik Cumhuriyet'le bir arada bulunması söz konusu değil.

Dolayısıyla, Cumhuriyet'ten sonra hilafetin kaldırılması kaçınılmaz bir zorunluk.

Bununla birlikte, Cumhuriyet'i ilan eden Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde küçük bir azınlık Halife Abdülmecit Efendi'nin siyasi güç kazanmasına çalışıyor. Meclis'te "Hilafet-i İslam ve Türkiye Büyük Millet Meclisi" başlıklı bildiriler dağıtıyor.

Atatürk ve arkadaşları laikliğe aykırı, iki başlı görüntüye son veriyor:

3 Mart 1924'te, yüz yıl önce hilafeti kaldırıyor.

Son halife Abdülmecit trenle İsviçre'ye gönderiliyor, ömrünün sonuna kadar Fransa'da yaşıyor.

3 MART, YARIN HİLAFETİN KALDIRILMASININ, EN BÜYÜK DEVRİMLERDEN BİRİNİN YÜZÜNCÜ YILI.

Bugün 2 Mart 2024, o devrimin yüzüncü yılını bir gün öncesinden kutlamak istiyorum.

Şeri'ye din işleri, evkaf "vakıflar" anlamı taşıyor.

Şeri'ye ve Evkaf Vekaleti din hizmetleriyle ilgili, aynı zamanda vakıf mallarını yöneten bir bakanlık.

Cumhuriyet'in ilanından önce, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin beş hükümetinde, Cumhuriyet'ten sonraki ilk hükümette bu bakanlık var.

3 Mart 1924 günü TBMM ikinci devrime imza atıyor.

Şer'iye ve Evkaf Vekaleti kaldırılıyor.

Din işleri Diyanet İşleri Başkanlığına, vakıflar yönetimi Vakflar Genel Müdürlüğü'ne devrediliyor.

Hilafet kaldırıldıktan sonra, laik Cumhuriyet'te din işleriyle ilgili bir Bakanlığa asla yer yok.

3 MART 1924, O İKİNCİ DEVRİMİN YÜZÜNCÜ YILDÖNÜMÜ.

Ne kanunu?..

"Eğitimin birleştirilmesi, İslami usule göre eğitim veren kurumların Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanması.

Medreselerin kaldırılması".

Laik ve ulusal kuralları eğitimde uygulayabilmek amacıyla bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanıyor, eğitimin tek elden yürütülmesi hedefleniyor.

Bu yasa tekke ve zaviyelerin kapatılması, Harf Devrimi'nin gerçekleşmesi için bir adım oluşturuyor.

Bir yanda çağdaş eğitim için çabalar, diğer yanda medreseler gibi Orta Çağ kurumlarının varlığı "mektep - medrese ikiliği" yaratıyor. Birbirine zıt hayat görüşü olan kimseler yetişiyor.

Oysa, Cumhuriyet...

"İrfanı hür, vicdanı hür, fikri hür nesiller" yetiştirmeyi amaçlıyor.

Analitik düşünceye öncelik tanıyan, bilime inanan kuşaklar.

3 MART 1924'TE TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNU KABUL EDİLİYOR, AYNI GÜNDE ÜÇÜNCÜ DEVRİM, YÜZÜNCÜ YILDÖNÜMÜ.

3 Mart 1924'te Cumhuriyet'in yerleşmesini sağlayan, birbirini tamamlayan üç temel devrim yasası ilan ediliyor.

Yarın 3 Mart 2024...

Cumhuriyet'in temellerini oluşturan üç büyük devrimin yüzüncü yıldönümünde bu yasaları saptırmaya uğraşanlar var.

Boşuna!..

Ne hilafet, ne medrese, ne şeriat!..

Laik Cumhuriyet!..

Yalçın Doğan, 1965 yılında Alman Lisesi'ni, 1969'da İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesini bitirdi.

Gazeteciliğe 1973 yılında Cumhuriyet'te ekonomi muhabiri olarak başladı. 1981 yılında Cumhuriyet Ankara Temsilciliğine atandı.

1989'da köşe yazarı olarak geçtiği Milliyet'te önce Yayın Koordinatörü, 1999'da Genel Yayın Yönetmeni görevlerini üstlendi. 2003'te Hürriyet Gazetesi'nde sürdürdüğü köşe yazarlığı 2015 yılında sona erdi. O tarihten bu yana T24'te köşe yazarlığına devam ediyor.

Türk Dil Kurumu, Sedat Simavi, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'in çeşitli ödülleri yanında, 2014'te yılın en iyi köşe yazarı, Halk TV'nin 'Kırılmayan Kalemler' ödülünü kazanan gazeteciler arasında yer aldı.

Her biri özgün araştırma içeren IMF Kıskacında Türkiye, Dar Sokakta Siyaset, Fenerbahçe Cumhuriyeti, Savrulanlar kitapları ile anılarını derlediği Sussam Susulmaz Yazmasam Olmaz kitaplarını yazdı. Ayrıca, Komünist Enternasyonelde Faşizmin Tahlili başlığı ile yayımlanan Almanca'dan yaptığı bir çevirisi bulunmaktadır. Almanca ve İngilizce bilir.

Geçen pazar günü Ankara Mimarlar Odası seçimleri bir yandan benzer baskılara tanıklık ederken...

Bu adamı tanımak açısından, hakaret ettiğinde o yıllarda mahkemeler nasıl kararlar vermiş, hatırlatmak istedim

Meclis TV'deki canlı yayın Kürt seçmene şirin görünmeye çalışmanın Kürtçesi!..

© Tüm hakları saklıdır.

QOSHE - Üç büyük devrimin yüzüncü yıldönümü - Yalçın Doğan
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Üç büyük devrimin yüzüncü yıldönümü

49 5
02.03.2024

Diğer

02 Mart 2024

"Büyük cihat, cehalete karşı savaş".

24 Kasım 1922, Topkapı Sarayı, Hırka-ı Şerif Dairesi'nde tören.

Dua Arapça yerine ilk kez Türkçe okunuyor.

Ardından cuma namazı için gidilen Fatih Camii'nde okunan hutbe yine Türkçe.

Hutbe bu törenden altı gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından halife ilan edilen Abdülmecit Efendi için okunuyor.

Türkçe okunan hutbe bir hadisi konu alıyor.

"Küçük cihattan büyüğüne döndük" mealindeki hadis özünde "cehalete karşı savaş" diye yorumlanıyor.

Yeni halife için düzenlenen törende okunmak üzere TBMM Hükümeti tarafından seçilen hutbeye bakar mısınız?.. Cehalete savaş açıyor, yüz yıl önce!..

Günümüzde bilimsel eğitime karşı çıkan hacı, hocalara, "okuyan insan görünce tüylerim diken diken oluyor" diyen sözde üniversite hocalarının "cahil" kaldıklarını gösteren ibretlik bir olay.

Abdülmecit Osmanlı padişahı Abdülaziz'in altı oğlundan biri. Amcasının oğlu Vahdettin tahta çıkınca Abdülmecit Efendi veliaht ilan ediliyor. 1 Kasım 1922'de saltanat kaldırılınca veliahtlığı sona eriyor.

On beş gün sonra 16 - 17 Kasım'da Vahdettin bir İngiliz zırhlısı ile kaçınca, TBMM hilafet makamının boşaldığına karar veriyor, ertesi gün 162 milletvekilinden 148'inin oyuyla Abdülmecit Efendi halife ilan ediliyor.

Abdülmecit Efendi ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti arasında zamanla gerginlikler yaşanıyor. Onun "Fatih Sultan Mehmet gibi sarık takmak, yabancılarla siyasi ilişkiler kurmak, daha fazla ödenek almak" gibi isteklerini Ankara hoş karşılamıyor.

Ancak, dönüm noktası Cumhuriyet'in ilanı.

Laik ve demokratik bir düzene adım atan genç Türkiye Cumhuriyeti ile hilafetin bir arada yürümesi mümkün değil.

Hilafetin sözlük anlamı "birinin yerine geçmek, birini temsil etmek".

İslam'daki karşılığı ise:

Hazreti Muhammed'den sonra devlet başkanlığı kurumunu ifade eden dini ve siyasi bir makam.

Halife o makamın sahibi olan kişi.

Siyasetin din üzerinden yürütülmesi........

© T24


Get it on Google Play