Τον Φεβρουάριο του 1922, ο Αχιλλέας Ράτι, βιβλιοθηκάριος, ορειβάτης και θαυμαστής του Μαρκ Τουέιν, ανέβηκε στην κορυφή του Βατικανού. Ο Πάπας Πίος ο ΙΔ’, οκτώ μήνες πριν ο Μουσολίνι ολοκληρώσει την πορεία του προς την Ιταλική Πρωθυπουργία, είχε δημιουργηθεί. Από εκεί και πέρα, ως δυο ματαιόδοξοι ηγέτες που βρέθηκαν στον ίδιον τόπο την ίδια εποχή, έζησαν και προόδευσαν παράλληλα.

Για 17 χρόνια οι δύο άνδρες κυριαρχούσαν στις χωριστές σφαίρες τους στη Ρώμη. O Μουσολίνι έχτιζε έναν φασιστικό καθεστώς κι ο Ράτι έχτιζε το πιο μικρό κρατίδιο στην Ευρώπη. Σε όλο αυτό το διάστημα είναι ζήτημα αν συναντήθηκαν έστω μία φορά, αλλά είχαν και οι δυο εμπλακεί σε ένα σκοτεινό σκάκι στρατηγικών που η μελέτη του αποτελεί μια εκπληκτική έρευνα για την άσκηση εξουσίας.

Επικοινωνούσαν ασταμάτητα βέβαια μέσω πρεσβευτών και μοναχών, μέσω του Τύπου, αφού ο καθένας είχε το ημερήσιο όργανό του, και μέσω αόρατων μεσολαβητών, όπως επεσήμανε η Lucy Hughes-Hallett. Από τα άφθονα αρχεία των ανταλλαγών τους, ερευνητές που ασχολήθηκαν επισταμένα με την σχέση τους όπως ο Cornwell ή ο Kertzer έφεραν στην επιφάνεια την συναρπαστική ιστορία δύο οξύθυμων –και συχνά παράλογων–εξουσιαστών και την αμφίσημη σχέση της ‘θρησκείας της αγάπης’ με τον φασισμό.

Δεν τους συνέδεσε μόνο η θεμελιώδης στρατηγική απόφαση ενός πολιτικού ηγέτη, πιστού στην ιδεολογία του και στα χειριστικά αφηγήματά της, να χτίσει την κοινωνική συνοχή γύρω από τον ‘θρόνο του’ με ενοχοποίηση και αποκλεισμό των άλλων, κι «ενός εκκλησιαστικού ηγέτη να προστατεύσει το δικό του ποίμνιο αντί να μιλήσει για την υπεράσπιση αυτών» (Kertzer) των διωκόμενων του καιρού του, αλλά και το ότι μεγάλο μέρος της φασιστικής ιδεολογίας ήταν εμπνευσμένο από την θρησκευτική παράδοση, κυρίως την καθολική αλλά όχι μόνο, από τότε που δημιουργήθηκε η ευρωπαϊκή εκδοχή του χριστιανισμού, από τότε δηλαδή που τα ευαγγέλια συναντήθηκαν με τις προγενέστερες δομές και δοξασίες της ηπείρου – τον αυταρχισμό, τη μισαλλοδοξία και τη βαθιά καχυποψία κατά των διαφορετικών.

Και οι δυο περιφρονούσαν και βασίζονταν ο ένας στον άλλον. Η άνοδος του Μουσολίνι, γνωστού στα νιάτα του ως μαγγιαπρίτη – ιεροφάγου – δεν προοιώνισε καλά πράγματα για τον παπισμό. Οι φασιστικές........

© TVXS