İran’ın Sistan-Belucistan eyaleti ile Pakistan’ın Belucistan eyaleti 900 km’lik kara sınırına sahipler. Bunu sınırın bir bölümüne de Afganistan komşuluk ediyor. Her iki ülke de topraklarındaki ayrılıkçı Beluci militanlarla mücadele içindeler. Ancak iki ülke ortak ayrılıkçı düşmanla mücadele ederken, birbirlerinin topraklarındaki militanlara saldırmaları alışılmadık bir durum.
Bununla birlikte sınır bölgesindeki Beluciler’in yıllardır gerçekleştirdikleri isyanlar ve silahlı eylemler, İran ve Pakistan yönetimleri oldukça meşgul ediyor. Beluciler Tahran ve İslamabad tarafından yönetilmeyi istemezlerken, yaptıkları ayrılıkçı faaliyetler İran ve Pakistan için toprak bütünlüklerine tehdit ve bölünme gibi hayatî bir güvenlik algısına yol açıyor.
İran saldırı sonrasında “Pakistan topraklarındaki İranlı teröristleri hedef aldığını” bildirirken, Pakistan da “uluslararası hukukun ve Pakistan ile İran ikili ilişkilerinin ruhunun korkunç şekilde ihlal edildiği” tepkisini gösterdi.
İran’ın Sistan-Belucistan bölgesinde silahlı ayrılıkçı Sünni Beluci örgüt Ceyş El-Adl diğer adıyla Adalet Ordusu, Tahran’ın tehdit algıladığı gruplardan. Dolayısıyla İran, Pakistan topraklarındaki Ceyş El-Adl’ın hedeflerini vurduğunu ileri sürüyor. Sınırın uzun ve coğrafî şartların da etkisiyle kontrolünün zor olması, Ceyş El-Adl’ın her iki ülkenin sınır bölgesinde faaliyette bulunmasına imkân veriyor. Ceyş El-Adl’ın amacı ise, İran’ın Sistan-Belucistan eyaletinin bağımsızlığına kavuşturulması. Birde Ceyş El-Adl, Beluciler’in yaşadığı toprakların zengin maden kaynaklarından elde edilen gelirin yoksul Beluci halka yansımadığından da şikâyetçi.
Diğer taraftan İran ve Pakistan’ın önceden birbirlerine haber vermeden sınır ötesine saldırı düzenlemeleri önemli bir husus. Çünkü İsrail’in Gazze’yi işgali esnasında, sınırları ötesine saldırıda bulunan İran’ın daha büyük bir bölgesel çatışmayı göze alabildiğini gösterdiğine ihtimal veriliyor. Ayrıca İsrail’in Lübnan sınırındaki İran destekli Hizbullah’la zaman zaman çatışması ve Yemen’deki yine İran güdümündeki Husiler’in Kızıldeniz’deki gemilere saldırıları ile İran’ın 16 Ocak’ta Pakistan topraklarındaki Ceyş El-Adl unsurlarını vurması gibi gelişmelerin birbirine yakın tarihlerde gerçekleşmesi düşündürücü niteliktedir.
İran Ortadoğu’nun Şii jeopolitiğindeki hâkim konumuyla Irak, Suriye, Lübnan, Yemen vd. yerlerde desteklediği vekil unsurlarla muhtelif güç boşluklarını doldurma çabasında. Pakistan topraklarına saldırısı da “Tahran’ın bölgesel hegemonya arayışı”nın bir parçası şeklinde yorumlanıyor. Elbette Pakistan da topraklarını savunabildiğini ve egemenliğinin ihlalini kabul etmediğini gösterdi.
Yaşanan olaylar üzerine Pakistan, Tahran’daki Büyükelçisini geri çekti. Ardından İran ülkenin güneydoğusunda hava-kara-deniz unsurlarının katıldığı bir tatbikat düzenledi. Taraflar arasındaki gerilimin artması, kırılgan coğrafya Ortadoğu’da tansiyonun yükselmesine sebep olacaktır. Ayrıca “Amwaj.media”ya göre üst düzey bir İranlı yetkilinin “her iki tarafın da işleri kontrol altında tutacağı, artık gerilimi tırmandırmak yok” ifadesi umutları yeşertirken, bölgenin önemli iki ülkesi ve nükleer güce sahip Pakistan ve İran’ın çatışmadan kaçınmaları bölgesel ve küresel istikrar açısından önem arz ediyor.
İran-Pakistan gerginliği
4
1
23.01.2024
İran’ın Sistan-Belucistan eyaleti ile Pakistan’ın Belucistan eyaleti 900 km’lik kara sınırına sahipler. Bunu sınırın bir bölümüne de Afganistan komşuluk ediyor. Her iki ülke de topraklarındaki ayrılıkçı Beluci militanlarla mücadele içindeler. Ancak iki ülke ortak ayrılıkçı düşmanla mücadele ederken, birbirlerinin topraklarındaki militanlara saldırmaları alışılmadık bir durum.
Bununla birlikte sınır bölgesindeki Beluciler’in yıllardır gerçekleştirdikleri isyanlar ve silahlı eylemler, İran ve Pakistan yönetimleri oldukça meşgul ediyor. Beluciler Tahran ve İslamabad tarafından yönetilmeyi istemezlerken, yaptıkları ayrılıkçı faaliyetler İran ve Pakistan için toprak bütünlüklerine tehdit ve bölünme gibi hayatî bir güvenlik algısına yol açıyor.
İran saldırı sonrasında “Pakistan topraklarındaki İranlı teröristleri hedef aldığını” bildirirken, Pakistan da “uluslararası hukukun ve Pakistan ile İran ikili ilişkilerinin ruhunun korkunç şekilde ihlal edildiği” tepkisini gösterdi.
İran’ın Sistan-Belucistan bölgesinde silahlı ayrılıkçı Sünni Beluci örgüt Ceyş El-Adl diğer adıyla Adalet........
© Yeni Asya
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
