Fiona MULLEN/FINANCIAL MIRROR

Birkaç hafta önce bu gazeteye yazdığım bir makale “Müzakereci demokrasi: Kıbrıs sorunundan tek çıkış yolu mu?” başlığını taşıyordu – Kıbrıs sorununu çözmeye yönelik tarihsel süreç dizaynının başarısızlığa mahkum olduğunu ve bu süreci demokratikleştirmenin bize daha iyi bir sonuç sağlayabileceğini yazmaktaydım.

Bu makaleme üç çeşit tepki aldım.

Öncelikle hiç kimse bu sürecin dizaynının sakat olduğu düşüncesini tartışmadı. İkincisi makalemde tavsiye ettiğim bir “yurttaşlar assamblesi”ne ihtiyaç olmadığını söyledi bazıları ve bunun yerine “seçilmiş bir assamble” olması gerektiği üzerinde durdular – yani siyasi partilerin yanısıra başka çıkar grupları da seçimlere katılıp bunda yer alabilirlerdi. Üçüncüsü ise herkesin birleştiği nokta, iki tarafın siyasi liderliklerinin süreci herhangi bir şekilde gözden geçirmek için nasıl ikna edilebileceklerini sorgulamaktaydı.

Şu anda kaleme aldığım makale bu üçüncü soruyu ele alarak yeni bir sürece yönelik adımları sıralayacaktır ki bunlar tüm tarafların siyasi liderlikleri tarafından tehditkar olarak görülmeyecektir.

ÇÖZÜMLENMEMİŞ SORUN ESAS TEHDİTTİR

Öncelikle o kadar da donmuş olmayan bir sorunun neden bu adada yaşayan insanlara ciddi bir risk oluşturduğu ve öylece bırakılmaması gerektiğinin altını çizmeliyim.

Şurası kesindir ki yatırımcıları kaçırabileceği korkusuyla ara bölgede artan riskler kamuoyu önünde pek fazla öne çıkarılmıyor. Ancak Birleşmiş Milletler tarafından izlenmekte olan ara bölgedeki durumun ne kadar güvenilmez olduğunu anlamak için Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs’taki BM Barış Gücü hakkındaki Ocak ayı raporunu okumak yeterli olacaktır. Ara bölgede neredeyse her gün ihlaller olmakta ve BM raporunda da “BM misyonunun toplamda her iki taraftan 303 askeri ihlal olduğu, bunlardan 159’unun da ciddi olarak addedildiği” belirtilmektedir.

İnsan durumun ne kadar kötüye dönüşebileceğini rahatlıkla tasavvur edebilir. Ancak Birleşmiş Milletler ve diğerlerinin çok büyük çabaları sonucundadır ki bu durumlar tırmanmamıştır. Çözümlenmemiş Kıbrıs sorunu bu nedenle hem iç güvenliğe, hem de uluslararası güvenliğe yönelik devam etmekte olan bir tehdittir.

HEDEFİ SADELEŞTİRMEK...

Herkesi sürece katmanın yolu, başarılmak istenen şeyi basitleştirmektir. Herkesin kabul edeceği bir şeye ihtiyacımız vardır. Halen “iki toplumlu, iki bölgeli federasyon” prensibi üstünde anlaşma yoktur. Olduğunu varsaysak bile, ardarda gelen başarısızlıklar, böylesi bir federasyonun “içeriği” konusunda anlaşma olmadığının altını çizmiş durumdadır.

Hedefi herkesin kabul edebileceği oranda basitleştirmek için yukarıda sözünü ettiğimiz şeyden başlayabiliriz: Kıbrıs’taki “donmuş” çatışma, hem iç, hem de uluslararası güvenliğe yönelik devam eden bir tehdittir. İşte bu nedenle sorunu “sona erdirmek” için bir yöntem bulmak, herkesin çıkarınadır.

Bundan hareketle hedefi yeniden şöyle tanımlıyoruz: “İç ve uluslararası güvenlik tehditlerini uzun vadede azaltacak bir sonuç için Kıbrıs adasında müzakere edilecek bir çözüm...” Bunu biraz daha açayım...

“Çözüm” sözcüğüyle Kıbrıs sorununun bu süreç aracılığıyla sona ermiş olması demektir. “Müzakere edilmiş” demek ise, herhangi bir tarafın baskı altına alınmaksızın, “kafalarımıza silah dayanmadan” yapıldığı anlamındadır.

“Uzun vadeli” sözcüğü bulunacak çözümün yaşabilir ve şoklara dayanıklı olması manasına gelir.

Güvenlik riskleriyle ilgili “iç” sözcüğü, bu adada yaşayan insanların “öteki taraf ne yapabilir” konusunda bugüne kıyasla daha güvenli olmalarıdır.

Güvenlik riskleriyle ilgili “uluslararası” sözcüğü ise yalnızca ara bölgede değil, denizde de çatışma risklerinin azaltılmış olacağı manasındadır. Bu şekilde uluslararası topluluğun (öncelikle BM, ABD ve AB ve tartışılır biçimde başkaları da) o kadar da donmuş olmayan bu çatışmanın kan dökülmesine doğru tırmanmamasını sağlamak için artık çok büyük dipomatik kaynaklar ayırmaması gerekeceğidir.

DEMOKRATİKLEŞME PRENSİBİNİ KABUL........

© Yeni Düzen