Türkiye İstatistik Kurumu, nam-ı diğer TÜİK. Ocak ayı enflasyon rakamı aylık % 6,70 yıllık %64,86 olarak açıklandı.

Aylık bazda en yüksek artış sağlık harcama grubunda en az artış ise giyim ve ayakkabı da gerçekleşmiş. 2021 yılından itibaren özellikle belirli çevrelerce tabiri caizse sokak dayağına maruz bırakılan vatandaşın önüne atılan kurum bu çevrelerin benimsediği para politikasına dönülünce birdenbire son yedi ayın prensi olmaya doğru gidiyor.

İzlenen ekonomi politikaları ve seçim argümanı üzerinden uzunca süre hedefe oturtulan kurum bir nebze de olsa rahatlamak üzere.

Bugün Türkiye’de enflasyon ölçümü yapan TÜİK ve İTO (İstanbul özelinde) öne çıkan ise ENAG bulunuyor. Bu ay TÜİK’e göre sağlık grubunda % 17,68, İTO’ya göre aynı grupta İstanbul’da % 25, ENAG’a göre ise hiç artış yaşanmamış. Bu durumda ücretsiz check-up ve daha fazlası için ENAG’ın hayali dünyası biraz daha cazip duruyor.

Her ne kadar son iki yılda ortaya çıkan fiyat artışlarından etkilenen vatandaşın duygularına oynamış olsa da, enflasyon ölçümüne dair şeffaf bir iletişim sunmamış olsa da enflasyon ölçümünün değil ama bu ay sağlıklı yaşamın adresi olarak bu araştırma grubu

dikkat çekiyor.

MADDE SEPETİ VE FİYATI

Biz vatandaş olarak elbette bu enflasyonist ortamda tık elimizi yüzümüzü yıkayalım doğsun güneşimiz istiyoruz. Doğan güneşin de doğru istatistiki veri ve iletişim anlayışı ile gerçekleşeceğine dair inancımızı koruyoruz.

Mesela

TÜİK’in madde sepeti yok diyorlar,

tık girelim TÜİK web sitesine “ana gruplar itibariyle madde sepet listesi”, Aaa varmış hem de

12 harcama grubunda 406 güncel hayatın içinden madde. Ama fiyatları yok bunun

eleştirisi hemen peşinden geliyor ya da yayınlamayı durdurdular. Bu durum istismar edilmeye, itibar suikastı yapılmaya açık bir mesele.

Şeffaflık açısından belki açıklanması beklenebilir ama bu şeffaflığın istismar edilip tüketicinin manipüle edilmesine de izin verilmemesi bir o kadar önem taşıyor.

Fiyat hareketliliklerinin yoğun olarak yaşandığı son dönemde TÜİK enflasyon oranını aylık ve yıllık açıklasa da

vatandaş rakamın açıklandığı günkü fiyatı ile daha çok ilgileniyor.

Örneğin TÜİK, ocak hesaplamasında mazotu ortalama 39,79 olarak baz almış ama mazot bugün 41,77 TL.

Diyelim ki pirinç fiyatını 34.50 lira olarak açıkladı, markete girdik hoop pirinç 57,50. İlk aklımıza gelen replikler “Ağam bizimle eğleniy”, “TÜİK’in yaşadığı kafa bende de olacak ki” ya da “aslında 80 yaşındayım ama TÜİK’e göre 25”.

Bunların hepsi aslında TÜİK’in metodolojisi, veri bültenleri, infografikleri şeffaf olmasına rağmen gerçekleşti.

Dolayısıyla manipülasyona açık, kurumun saygınlığına gölge düşürecek bu tarz iletişim kazalarından kurumu korumak da hassasiyet gerektiriyor.

Belki birkaç harcama grubundaki maddelerin fiyatları anlaşılabilir ve sade infografikler ile paylaşılabilir. Bununla birlikte 12 harcama grubunun fiyat düzeyi ve fiyatlar genel düzeyi arasındaki farklılıkların vatandaş nezdinde anlaşılırlığı artırılabilir.

HARCAMA GRUPLARININ AĞIRLIĞI

Bugün yıllık enflasyon her ne kadar % 64,86 olsa da vatandaşın odak noktasında gıda ve alkolsüz içecekler, konut ve ulaştırmadaki fiyat değişimleri önde geliyor.

TÜİK sepetinde 12 harcama grubunun da ayrı ayrı ağırlıkları var. En yüksek ağırlığa sahip gıda ve alkolsüz içecekler (%24,98), ulaştırma ( %17,35) ve konutun ( %14,20) sepet içindeki ağırlık toplamları % 56’nın üzerinde. Asıl yoğunluk tıpkı vatandaşın sepetinde olduğu gibi gıdadan, ulaştırmadan, konuttan (kiralar, elektrik ve doğal gaz, su, yakıt) oluşuyor.

Bunların ağırlıkları vatandaşın sepetinde nasıl ki fiyatlarındaki değişmeye, vatandaşın tercihine ya da ürün gruplarının üretilip üretilmemesine bağlı değişiyor TÜİK sepetinde de benzer durum söz konusu. Şöyle düşünün 25m3’ e kadar doğalgaza ücret ödemiyoruz ve dolayısıyla buna bağlı olarak konut tarafında doğal gaz harcamamızın payı düşmüş oluyor.

TÜİK de sepetindeki harcama gruplarının ağırlıklarını maddelerin fiyatlarına, güncel üretim durumlarına göre değiştiriyor.

Ve bunu sadece her yılın ilk ayında gerçekleştiriyor.

Gayet açık, net ve şeffaf bir süreç ama eleştiri aldığına göre yazılı metinin ötesinde görsel iletişim araçlarının kullanılması faydalı olabilir.

TÜİK NE YAPMALI

81 ilin tamamında 227 ilçede, 28852 işyerinden ve 5246 konuttan, 406 madde ve 913 madde çeşidi için her ay 608 594 fiyat derleme performansı gösteren Cumhuriyetin kurumu TÜİK bizim.

1926’dan bu yana uluslararası norm ve standartlarda istatistik üreten kurumun saygınlığı belirli çevrelerin ideolojik amaçlarına heba edilmeyecek kadar kıymetli.

Her ne kadar veri bültenleri, raporları, tabloları gayet açık ve net olsa da dijital içerikler ile (interaktif infografikler, animasyonlar vb) iletişim süreçlerinin etkin kullanılması saygınlığını güçlendirecektir.

Açıklanan enflasyonun vatandaşı tatmin etmemesinin nedenleri irdelenerek, vatandaş ile kurum arasında oluşan güven kaybı onarılmalıdır. Karmaşık istatistiksel terimleri basitleştirerek kamuoyuna açık ve şeffaf bir iletişim stratejisi ve işbirlikleriyle sunmak kurumun güvenilirliğine de katkı sunacaktır.

Bizde “bin doğru yapsan da bir yanlışını konuşur tanıdığın insanlar” (Şirazi).

#Ekonomi

#TÜİK

#Özgür Bayram Soylu

QOSHE - TÜİK’i nasıl bilirsiniz! - Özgür Bayram Soylu
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

TÜİK’i nasıl bilirsiniz!

9 1
10.02.2024
Türkiye İstatistik Kurumu, nam-ı diğer TÜİK. Ocak ayı enflasyon rakamı aylık % 6,70 yıllık d,86 olarak açıklandı.

Aylık bazda en yüksek artış sağlık harcama grubunda en az artış ise giyim ve ayakkabı da gerçekleşmiş. 2021 yılından itibaren özellikle belirli çevrelerce tabiri caizse sokak dayağına maruz bırakılan vatandaşın önüne atılan kurum bu çevrelerin benimsediği para politikasına dönülünce birdenbire son yedi ayın prensi olmaya doğru gidiyor.

İzlenen ekonomi politikaları ve seçim argümanı üzerinden uzunca süre hedefe oturtulan kurum bir nebze de olsa rahatlamak üzere.

Bugün Türkiye’de enflasyon ölçümü yapan TÜİK ve İTO (İstanbul özelinde) öne çıkan ise ENAG bulunuyor. Bu ay TÜİK’e göre sağlık grubunda % 17,68, İTO’ya göre aynı grupta İstanbul’da % 25, ENAG’a göre ise hiç artış yaşanmamış. Bu durumda ücretsiz check-up ve daha fazlası için ENAG’ın hayali dünyası biraz daha cazip duruyor.

Her ne kadar son iki yılda ortaya çıkan fiyat artışlarından etkilenen vatandaşın duygularına oynamış olsa da, enflasyon ölçümüne dair şeffaf bir iletişim sunmamış olsa da enflasyon ölçümünün değil ama bu ay sağlıklı yaşamın adresi olarak bu araştırma grubu

dikkat çekiyor.

MADDE SEPETİ VE FİYATI

Biz vatandaş olarak elbette bu enflasyonist ortamda tık elimizi yüzümüzü yıkayalım doğsun güneşimiz istiyoruz. Doğan güneşin de doğru istatistiki veri ve iletişim anlayışı ile gerçekleşeceğine dair inancımızı koruyoruz.

Mesela

TÜİK’in madde sepeti yok diyorlar,

tık girelim TÜİK web sitesine “ana gruplar itibariyle madde sepet listesi”, Aaa varmış hem de

12 harcama grubunda 406 güncel hayatın içinden madde. Ama fiyatları yok bunun

eleştirisi hemen peşinden geliyor ya da yayınlamayı durdurdular. Bu durum istismar edilmeye, itibar suikastı........

© Yeni Şafak


Get it on Google Play