İsrâil dünyânın gözü önünde katliamına devâm ediyor. Duracağı da yok. Gûya “Medenî” dünyâdan gelen , pek çoğu da “mırın kırın” etmekten uzağa gitmeyen şikâyetler buna mâni değil. Eğer sosyolog Durkheim sağ olsaydı, dünyânın ahvâl ve gidişâtına bakar, muhtemelen Anomi’nin ikinci ve daha muhtevâlı cildini yazardı. Evet anomi, yâni kuralsız bir âdemiyet var karşımızda. İsrâil’in Gazze katliamı, olsa olsa bunun en irinli veçhesinden başka bir şey değildi.

Bugüne kadar,târih tek bir gücün, tek başına hegemonik bir dünyâ işbölümü kurmasına elvermiş değildir. Kadim zırâî târihlerde zâten teknik kapasite böyle bir şeye imkân tanımıyordu. Mevzîî bir hegemonya dağılımı mevcuttu. Meselâ Hint, Çin, İran ve Roma alt hegemonik yapılanmaları buna işâret ediyordu. Güç mücâdeleleri çok defâ aynı alt coğrafyadaki rakipler arasında yaşanıyordu. Büyük İskender’in, tekmil dünyâyı feth etmek ve birleştirmek gayretinin nasıl bir fiyasko ile neticelendiğini biliyoruz.

Modern târih, başta ulaşım ve iletişim sâhaları gelmek üzere, uzak coğrafyalarda kontrol sağlamak adına elbette çok ciddî bir kapasite artışını sağladı. Buna bağlı olarak yeni hegemonik güçler arasındaki paylaşım savaşları denizaşırı, kıt’alar aşırı bir boyut kazandı. Birleşik Krallık ve Fransa orduları Amerikalar’da savaşma kaabiliyeti kazandı. Bilindiği gibi bu rekâbetlerde dönemsel olarak üstün gelen Birleşik Krallık, ”üzerinde güneş batmayan devlet” olarak târihe geçti.

Üzerinde güneş batmamakla berâber Birleşik Krallık bu başarısını, en azından kendisi açısından emin, istikrarlı ve güvenli bir şekilde taşımakta bir lâhza rahat yüzü görmedi. Akla ilk geliverecek olan iki unsur var. Bunlardan ilki, rekâbetlerin hakkından mutlak mânâda gelemeyişiydi. Hollanda ve Fransa’yı sindirmekle iş bitmiyordu. Yükselen yeni bir güç olarak Almanya, Birleşik Krallığın başını ağrıtmaya devâm ediyordu. İkinci olarak müstemlekelerden gelen isyân ve kıyamlar da müstemlekecilerin kronik migrenlerinden birisiydi. Bu iki unsur mühim olmakla berâber birinci derecede mühim olmadığını düşünüyorum. Ekonomik ve mâlî nitelikli başka ve daha derin sebepler vardı... Bir defâ müstemlekeciliğin organizasyonu başlı başına büyük........

© Yeni Şafak