Sosyal medyada ekonomi temalı esprileri takip ederim. Çok paylaşılanlardan birisi İskoçya’da bir şato ilanı ile İstanbul’daki bir daire ilanıydı. Herkes aynı soruyu sordu; İstanbul’da ev mi, İskoçya’da şato mu?

Bu sorunun onlarca türevi var. İstanbul mu Londra mı, İstanbul mu Florida mı, şura mı bura mı derken, İstanbul mu Manhattan mı çıkışı ile yeni bir tartışma başladı.

Teorik olarak herhangi iki farklı yerde konut fiyatlarının aynı olması tesadüf olabilir. Hangisinin diğerinden yüksek fiyatlı olacağına ise; arsa maliyetleri, yerel girdi maliyetleri, yereldeki işçilik harcamaları, harçlar, vergiler, düzenlemeler kaynaklı diğer masraflar, kat sayıları, afet dinamikleri, finansman modeli ve maliyetleri, sosyal çevre, ulaşım imkanları, kendi kriterinizde aklınıza gelebilecek başka her şey, satıcıların kâr iştahı ve en önemlisi de arz-talep dengesi karar verir.

Bu faktörlere bağlı olarak konut fiyatı dönemsel şekilde bazen birinde bazen diğerinde daha yüksek olabilir.

Dikkat ederseniz “yüksek” diyorum, pahalı değil. Çünkü bu tartışmayı yanlış şekilde pahalı kelimesiyle yapanlar da var. Her biri kendi lokalinde pahalı veya ucuz olabilir, arada okyanuslar varken pahalı-ucuz değil, yüksek-düşük kriteri üzerinden mesele tartışılabilir.

Ve gözden kaçıyor olsa da bu tartışma evvelce anlamsız idi. Modernitenin ulaşım kolaylığı, iş esnekliği, uzaktan çalışma gibi olguları, bu tarz karşılaştırmaları anlamlı kıldı.

Biraz da meselenin içinde yatırım güdüsü var. Zaman-mekân bağlamından kopmuş, barınma niteliğinden çıkmış bir yaklaşım var. Kiracılığın tarihte hiç olmadığı kadar yüksek seviyede kabul ve rağbet görmesi var. İnsanlığın konutu ile, komşuları ile, muhiti ile bağ kuramamasına neden olan bina, site, şehir tasarımı var.

Konut satış adetleri, konut kredi musluğunun kapatılmasıyla son aylarda düşüşe........

© Yeni Şafak