Kooperatifler, ekonomik ve toplumsal yardımlaşmanın ve dayanışmanın örgütleridir. Gönüllü katılım, demokratik yönetim, bağımsızlık ve topluma karşı sorumluluk kooperatifçiliğin evrensel ilkelerindendir. Ekonomik ve toplumsal dayanışma ve karşılıklı yardımlaşma kurumları olarak kooperatiflerin, toplumsal yapıda önemli yer tutmaları ve işlev görmeleri beklenir. Ancak, ülkemizde sayıca çok fazla kooperatif olmasına karşın toplumsal ve ekonomik dayanışma ve karşılıklı yardımlaşma işlevlerini yerine getirebildikleri söylenemez.
***
Belediyeler, hemşeri hukukuna göre etkinlik göstermek ve belde halkının gereksinimlerini görmek üzere kurulmuş örgütlenmelerdir. Belediyeler, belde halkının yaşam koşullarını kolaylaştırmak, iyileştirmek, geliştirmek, hizmetleri ucuzlatmak üzere etkinliklerde bulunması zorunlu olduğu gibi belde halkının gönencini artıracak önlemleri alması ve girişimlerde bulunması da gerekmektedir.
Kısacası belediyeler ile kooperatiflerin aynı amacı gütmeleri olanaklıdır. Belediyeler ile kooperatiflerin özellikle konut yapı kooperatiflerinin amaçlarında çakışma sağlanabilir. Buna karşın belediyelerden yeterli destek sağlanamadığı ve önderliği olmadığı için konut yapı kooperatiflerinin başarısız örneklerine yoğun bir biçimde karşılaşılmaktadır.
Konut kooperatifçiliğinin başarılı olabilmesi, dolayısıyla konut sorununun çözülebilmesi için belediyeler; konut yapı kooperatiflerinin kuruluşuna, arsa sağlamasına, plan ve proje hazırlamasına, ucuz ve kaliteli inşaat malzemesi sağlamasına önderlik etmeli, kurucu ve ortak olmalı, yönlendirmeli ve denetlemelidir.
1163 sayılı Kooperatifler Yasasının 1. ve 9. maddesindeki hükümler çerçevesinde belediyelerin amaçları bakımından ilgilendikleri kooperatiflere kurucu ve dolayısıyla ortak olmalarına, önderlik etmelerine, yardımcı olmalarına olanak sağlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Yasasının 69. maddesi hükmü uyarınca belediyelere arsa ve konut üretimi yapma görevi verilmiştir. Bu amaçla belediyelerin şirket kurması mümkün ise de kooperatif seçeneği yeğlenmelidir. Bu yolla hem halkın katılımı, hem de mali açıdan hizmetin en uygun koşullarda görülmesi sağlanacaktır.
İmar Yasası hükümleri uyarınca belediyelerin beldenin imar planlarını yapma zorunluluğu bulunmaktadır. Belediyelere, imar planları ve inşaat planlarını onaylamasının yanında üretilen konutların planlarının ve projelerinin uygun olup olmadığını, inşaatın ve kullanılan malzemenin kalitesini denetleme görevi de Yasayla verilmiştir. Ayrıca, 1163 sayılı Kooperatifler Yasasının 90. maddesi hükmü uyarınca belediyelerin konut yapı kooperatiflerini plan, proje ve teknik özellikleri ile kalitesi açısından denetleme görevi de bulunmaktadır.
Diğer taraftan, 1163 sayılı Yasanın hükümleri demokratik yönetim ilkelerini yaşama geçirmek üzere arsa ve arazi alımı, inşaat ve imalatın yaptırılma yönteminin belirlenmesi, ortak ve konut sayısının belirlenmesi görevini de kooperatifin genel kuruluna vermiştir.
Yasa hükümleri uyarınca alınacak taşınmazın kooperatifin amacına uygun olması, taşınmazın tapu devri ve tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesiyle alınması zorunluluğu nedeniyle nitelikli taşınmaz satın alınması gerekmektedir. Bu çerçevede belediyelerin önderlik işlevinin öne çıktığı, konut yapı kooperatiflerinin başarılı olabilmesi, konut sorununun çözülebilmesi için belediyelerin nitelikli arsa üretmesi gerekliliği açıktır.
1163 sayılı Yasa hükümleri kooperatiflerin kuruluşunda ayın nevi'nden sermaye konulmasına olanak tanıdığından belediyelerin ürettikleri nitelikli arsaları konut yapı kooperatiflerine sermaye olarak koymaları durumunda belde halkının ucuz ve kaliteli konuta sahip olmasının yolu açılacaktır. Kooperatiflerin ortaklık koşulları arasına belde halkından olma ve benzeri koşulların yerleştirilmesi yoluyla hizmetin yalnızca belde halkına verilmesinin yolu da açılacaktır.
***
Sonuç olarak, belde halkının konut gereksinimlerini karşılama görevi bulunan belediyelerin bu amaçla ürettiği arsalar üzerinde ucuz ve kaliteli, planlı ve projeli konut yapımını sağlamak üzere konut yapı kooperatiflerinin kuruluşuna önderlik etmesi, kurucu ve ortak olması, yardımcı olması gerekli ve zorunludur. Ayrıca, kaliteli konut üretimini sağlamak üzere hem Belediye Yasası, İmar Yasası hem de Kooperatifler Yasasından dayanağını alan denetim yetkisini de titizlikle ve etkili biçimde kullanmalıdır.
Başkanların, belediyelerin yetki alanları içinde nitelikli konut üretimini sağlamak üzere konut yapı kooperatiflerine önderlik etmesi, desteklemesi, yardımcı olması, denetlemesi yoluyla ucuz ve kaliteli konut üretimi yaparak belde halkının konut sorununu çözmesi durumunda Anayasamızda ifadesini bulan sosyal devlet anlayışı ve buna bağlı olarak konut hakkı yaşama geçirilmiş olacaktır.

QOSHE - Belediyeler ve Konut Kooperatifçiliği - A. Dursun Yılmaz
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Belediyeler ve Konut Kooperatifçiliği

19 2
26.12.2023

Kooperatifler, ekonomik ve toplumsal yardımlaşmanın ve dayanışmanın örgütleridir. Gönüllü katılım, demokratik yönetim, bağımsızlık ve topluma karşı sorumluluk kooperatifçiliğin evrensel ilkelerindendir. Ekonomik ve toplumsal dayanışma ve karşılıklı yardımlaşma kurumları olarak kooperatiflerin, toplumsal yapıda önemli yer tutmaları ve işlev görmeleri beklenir. Ancak, ülkemizde sayıca çok fazla kooperatif olmasına karşın toplumsal ve ekonomik dayanışma ve karşılıklı yardımlaşma işlevlerini yerine getirebildikleri söylenemez.
***
Belediyeler, hemşeri hukukuna göre etkinlik göstermek ve belde halkının gereksinimlerini görmek üzere kurulmuş örgütlenmelerdir. Belediyeler, belde halkının yaşam koşullarını kolaylaştırmak, iyileştirmek, geliştirmek, hizmetleri ucuzlatmak üzere etkinliklerde bulunması zorunlu olduğu gibi belde halkının gönencini artıracak önlemleri alması ve girişimlerde bulunması da gerekmektedir.
Kısacası belediyeler ile kooperatiflerin aynı amacı gütmeleri olanaklıdır. Belediyeler ile kooperatiflerin özellikle konut yapı kooperatiflerinin amaçlarında çakışma sağlanabilir. Buna karşın belediyelerden yeterli destek sağlanamadığı ve önderliği olmadığı için konut yapı kooperatiflerinin başarısız örneklerine yoğun bir biçimde karşılaşılmaktadır.
Konut kooperatifçiliğinin başarılı olabilmesi, dolayısıyla konut sorununun çözülebilmesi için belediyeler; konut yapı kooperatiflerinin kuruluşuna, arsa sağlamasına, plan ve proje hazırlamasına, ucuz ve kaliteli inşaat malzemesi sağlamasına önderlik etmeli, kurucu ve ortak olmalı, yönlendirmeli ve........

© Yeşilgiresun


Get it on Google Play