Ziyaretçilere açılmaya başlayan hanlar ve kervansaraylar acaba bulundukları yerlerin geleneksel mutfakları ve sanatlarıyla birleştirilerek turizm için güzel bir destinasyon oluşturmaz mı? Selçuklu kervansarayları yolcuların ve kervanların konaklamalarının yanı sıra MUTFAK, HAMAM, TIBBİ YARDIM, ÇAYHANE YATAK BÖLÜMÜ, MESCİT YANINDA SEMERCİ, URGANCI, NALBANT, DEMİRCİ atölyeleri ihtiyaçlarını görecekleri yerler olmuş. Bu kervansaraylar aslında günümüzün otelleri… Ancak günümüz otellerinden çarpıcı bir farkı var hanlarda verilen hizmetlerden para alınmazmış. Bir kervansarayın temel işleyişini sağlayan yasal ve parasal mekanizma, döneme ilişkin vakfiyelerce karşılanırmış. Kervansaraylarda yerli ve yabancı ayırt edilmeksizin herkese üç gün yiyecek - içecek verilirmiş. Değişik din, dil ve ırktan olan insanlar bu mekânlarda bir tür dünya vatandaşlığı yaşamışlar. Kervansarayların boyutları, üzerine inşa edildikleri yolun, ticaret hacmine, dolayısıyla konaklayacak kervanların büyüklüğüne ve yaptıranların gücüne bağlı olarak değişmiş. AYAĞA KALDIRILIYORLAR Hanlar, sosyal ve ticari hayatın önemli bir merkezleri. Uzak diyarlardan gelen tüccarlar, seyyahlar, dervişler ve keşişlerin konakladığı yerler. Hanlar kent merkezlerinde… Avlularında dükkânlar, ikinci katlarında dinlenebileceğiniz odalar bulunuyor. İŞTE O HANLARDAN BAZILARI, BUGÜN HÂLÂ AYAKTA. Bu muhteşem organizasyonun eski hanları yıkılmaya yüz tutmuştu. Sonunda birer ikişer ayağa kaldırılmaya, yeniden ziyaretçilere açılmaya başladılar. Bazıları turizme açılsa da gerçek işlevlerinden uzakta… Selçuklu devrinde ticari yol ağı üzerinde kervanların akşamları güvenli bir şekilde konaklamaları için SULTAN HANI da denilen kervansaraylar da yapılmış. Büyük ticaret yolları üzerinde kurulmuş olan Selçuklu kervansaraylarının aralarındaki uzaklıklar, deve yürüyüşü ile günde dokuz saat, yani 40 kilometre esas tutularak belirlenmiş. Çevrelerindeki yüksek duvarlarla korunan ve barış zamanlarında pazar yeri olarak da iş gören bu kervansaraylar savaşta kale olarak da kullanılmış. Ülkemizde çok özel hanlar-kervansaraylar var. İşte onlardan birkaçı; ŞANLIURFA GÜMRÜK HANI; Şanlıurfa-Halep kervan yolu doğudaki önemli ticaret yollarından biridir. Osmanlı döneminde ticareti geliştirmek için yapılan Gümrük Hanı, Osmanlı han mimarisinin klasik örneklerinden… ŞANLIURFA MENCEK HANI; Kazazlar Çarşısı civarındaki Mencek Hanından ilk defa 1716 tarihli Ayn-ı Zeliha Binti Hacı Ali vakfiyesinde söz edilmektedir. Tam olarak hangi tarihte inşa edildiği bilinmiyor. AFYON- ÇAY-TAŞHAN; Taş Medresenin doğu cephesinin karşısında bulunan Taş Han (EBUL MÜCAHİT YUSUF HANI), kitabesine göre III. Gıyaseddin KEYHÜSREV zamanında, Ebul Mücahit YUSUF BİN YAKUP tarafından yaptırılmıştır. AKSARAY SULTAN HANI; Aksaray-Konya kara yolu üzerinde bulunan Sultan hanı Selçuklu Sultanı “ALAADDİN KEYKUBAT” tarafından H.626-M. 1229 tarihinde inşa ettirilmiştir. O tarihten kısa bir süre sonra ise yanmış. Gıyaseddin KEYHÜSREV zamanında mütevelli Seraceddin BİN AHMET BİN EL HASAN tarafından onarılmıştır. Türkiye’deki örneklerin en büyüğüdür.
ADANA-CEYHAN-KURTKULAĞI KERVANSARAYI; Kervansaray 17. yüzyılda Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yapı daha sonra Mimar başı Mehmet Ağa tarafından onarılmıştır. KAYSERİ-BÜNYAN-KARADAYI KÖYÜ-KARATAY HAN; Kervansaray 1240-41 yılında Selçuklu devlet adamlarından Cemalettin Karatay tarafından yaptırılmıştır. KASTAMONU-MERKEZ-KURŞUNLU (İSMAİL BEY) HANI; Han Candaroğlu Beyi İsmail Bey tarafından 1460 yılında yaptırılmıştır. TOKAT-PAZAR-MAHPERİ HATUN KERVANSARAYI; Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad’ın birinci eşi Mahperi Hatun tarafından M.1238-39 yılında yaptırılmıştır. Konya’yı Sinop’a bağlayan kervan yolu üzerinde yer almaktadır. İSTANBUL LALELİ TAŞHAN; Binbir Gece’nin mekânlarından Sipahi Hanı ya da Katırcılar Hanı olarak da bilinen Taş Han, 1763’te inşa edilmiş. RÜSTEM PAŞA HANI; İpek Yolu’nda bir durak. Erzurum’da Menderes Caddesi’nde Pervizoğlu Camii ile Boyahane Hamamı arasında bulunan bu han, Kanuni’nin Sadrazamı Rüstem Paşa tarafından l544-1561 arasında yaptırılmıştır. TOKAT TAŞ HAN; Tokat’taki Taşhan 1614-1630 yıllarında 4.220 metrekare alan üzerine yapılmış büyük bir Osmanlı şehir hanı. Ecdadımız, 1.000 yıldır Anadolu coğrafyasında çok güzel işler yapmış, eserler bırakmış. Ancak bugün günlük kaygılar içinde unutmuşuz. Acaba HANLAR VEYA KERVANSARAYLAR bulundukları yerlerin geleneksel mutfakları ve sanatları ile birleştirilerek turizm için çok güzel destinasyonlar oluşturmaz mı?

QOSHE - Tarih ve lezzet buluşuyor: Anadolu'nun sessiz tanıkları hanlar ve kervansaraylar - Adnan Şahin
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Tarih ve lezzet buluşuyor: Anadolu'nun sessiz tanıkları hanlar ve kervansaraylar

14 1
09.03.2024

Ziyaretçilere açılmaya başlayan hanlar ve kervansaraylar acaba bulundukları yerlerin geleneksel mutfakları ve sanatlarıyla birleştirilerek turizm için güzel bir destinasyon oluşturmaz mı? Selçuklu kervansarayları yolcuların ve kervanların konaklamalarının yanı sıra MUTFAK, HAMAM, TIBBİ YARDIM, ÇAYHANE YATAK BÖLÜMÜ, MESCİT YANINDA SEMERCİ, URGANCI, NALBANT, DEMİRCİ atölyeleri ihtiyaçlarını görecekleri yerler olmuş. Bu kervansaraylar aslında günümüzün otelleri… Ancak günümüz otellerinden çarpıcı bir farkı var hanlarda verilen hizmetlerden para alınmazmış. Bir kervansarayın temel işleyişini sağlayan yasal ve parasal mekanizma, döneme ilişkin vakfiyelerce karşılanırmış. Kervansaraylarda yerli ve yabancı ayırt edilmeksizin herkese üç gün yiyecek - içecek verilirmiş. Değişik din, dil ve ırktan olan insanlar bu mekânlarda bir tür dünya vatandaşlığı yaşamışlar. Kervansarayların boyutları, üzerine inşa edildikleri yolun, ticaret hacmine, dolayısıyla konaklayacak kervanların büyüklüğüne ve yaptıranların gücüne bağlı olarak değişmiş. AYAĞA KALDIRILIYORLAR Hanlar, sosyal ve ticari hayatın önemli bir merkezleri. Uzak diyarlardan gelen tüccarlar, seyyahlar, dervişler ve keşişlerin konakladığı yerler. Hanlar kent merkezlerinde… Avlularında dükkânlar, ikinci katlarında dinlenebileceğiniz odalar bulunuyor. İŞTE O HANLARDAN BAZILARI, BUGÜN HÂLÂ AYAKTA. Bu muhteşem organizasyonun eski hanları yıkılmaya yüz tutmuştu. Sonunda birer ikişer ayağa kaldırılmaya, yeniden ziyaretçilere açılmaya başladılar. Bazıları........

© Türkiye


Get it on Google Play